Skarby Biblioteki na Koszykowej

Piękność z uczciwością Rzecz Rzadka - afisz teatralny z 1794 r.

Afisz teatralny z 1794 r. zapowiadał wystawienie opery Piękność z uczciwością Rzecz Rzadka w Teatrze Narodowym w Warszawie. Bogusławski, obecnie znany głównie jako dyrektor teatru oraz pisarz (Krakowiacy i górale) i tłumacz (m.in. Piękność z uczciwością Rzecz Rzadka), był przez współczesnych ceniony jako aktor. Był też – o czym się nie pamięta - śpiewakiem operowym (basem). W piątek 17 stycznia 1794 r. śpiewał partię zakochanego pasterza, jednego z głównych bohaterów opery. Jak sam wspominał, odniósł duży sukces.

Kompozytor opery, Hiszpan Ignazio Vincenzo Taddeo Francisco Martin y Soler (1754-1806), zwany Martini, w latach 1786-1787 współpracował z autorem licznych librett Lorenzem da Ponte (1749-1838). Operę Una cosa rara, ossia bellezza ed onestà stworzyli w ciągu 30 dni. Autor libretta tak pisał o sukcesie opery: „Kobiety, które niczego więcej nie pragnęły, jak tylko ujrzeć Rarytas [Una cosa rara] i ubierać się jak Rarytas, uważały naprawdę tak Martiniego, jak i mnie za dwa rarytasy” [Da Ponte Lorenzo, Pamiętniki, tł. Jerzy Popiel, wyd. 2, Kraków 1987]. W 1786 r. da Ponte napisał libretta aż do sześciu oper, m.in. do Wesela Figara Mozarta. Wystawienie Una cosa rara w wiedeńskim Burgtheater 17 listopada 1786 r. było wielkim sukcesem, a jeden z motywów muzycznych opery Martiniego wykorzystał Mozart w ostatnim akcie opery Don Giovanni.

O pisaniu librett do opery Martiniego, a także do oper Mozarta, opowiedział da Ponte w swoich pamiętnikach, których polskie tłumaczenie znajduje się w Bibliotece.

Oryginał afisza przechowywany jest w Dziale Starych Druków i Rękopisów, a skan można obejrzeć w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej:

http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=12949

Panorama Warszawy Konrada Brandla

Panorama prezentuje najpełniejszy i najbardziej szczegółowy obraz stolicy końca XIX wieku. Wykonał ją znany warszawski fotograf Konrad Brandel (1838-1920), uczeń i współpracownik Karola Beyera, właściciel zakładu fotograficznego na Nowym Świecie 57. Jeden z pierwszych polskich fotoreporterów, robił zarówno zdjęcia portretowe, jak i fotografie miejscowości i aktualnych wydarzeń. O świcie dnia 26 sierpnia 1873 r. Konrad Brandel korzystając z rusztowania remontowanej wieży Zamku Królewskiego, wykonał serię 10 zdjęć panoramicznych.

W zbiorach Działu Sztuki, Rzemiosł Artystycznych i Kartografii Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy zachowały się odbitki siedmiu fotografii Panoramy Warszawy Konrada Brandla. Pierwsze zdjęcie przedstawia zabudowania po obu stronach Krakowskiego Przedmieścia z kościołem św. Anny, tzw. żelaznym domkiem i narożnym domem u początku Nowego Zjazdu oraz z widocznymi w oddali kościołami św. Krzyża i ewangelickim.

Zdjęcie drugie ukazuje ul. Senatorską do Placu Teatralnego z gmachem Teatru Wielkiego po jednej i ratuszem po drugiej stronie. Dalej widać korpus kościoła Wszystkich Świętych i dachy kościoła św. Antoniego, jak również zabudowę Grzybowa i Woli. Kolejne zdjęcie to tereny na zachód od Placu Zamkowego z ulicami Podwale i Miodową, Plac Bankowy, wieża straży ogniowej w koszarach Mirowskich i kościół św. Karola Boromeusza na ul. Chłodnej oraz ul. Leszno i wieża ogniowa na Nalewkach. Czwarte z kolei zdjęcie ukazuje Plac Krasińskich ze stojącą przy nim cerkwią, jak również ulice: Miodową, Podwale i Piwną, z Powązkami w oddali. Kolejne zdjęcie obejmuje część Starego Miasta z katedrą, kościołem jezuitów i rynkiem Nowego Miasta, następnie luźną zabudowę Żoliborza i Marymontu oraz Cytadelę nad Wisłą. Na przedostatnim, szóstym zdjęciu, widać prezbiterialną część katedry, placyk Kanonia oraz tereny koszar nad Wisłą. Za nią rozróżnić można fort Śliwickiego, drogę do Jabłonny i zwartą zieleń Parku Praskiego. Ostatnie zdjęcie panoramy obejmuje dalszą część koszar widzianą sponad dachów Zamku, fragment Wisły między mostem kolejowym w budowie, a mostem Kierbedzia i Nową Pragą.

Uzupełnieniem zbioru Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy, jest pierwsze zdjęcie Panoramy Brandla, będące własnością Działu Ikonografii Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. Zdjęcie to przedstawia dachy i zwieńczenie wieży Władysławowskiej Zamku na pierwszym planie, Nowy Zjazd, most Kierbedzia i Pragę w oddali. Kolejne dwie fotografie z widokiem Nowego Zjazdu i Powiśla w oryginalnym formacie zaginęły.

Rycina wykonana na podstawie fotografii Konrada Brandla

Drzeworyt z panoramą Warszawy ukazał się po raz pierwzy ukazał się w świątecznym (548) numerze tygodnika „Kłosy”. Arkusz o wymiarach 280,5x30 cm., sporządzony w drzeworytni czasopisma, według rysunku Adolfa Kozarskiego, składa się z sześciu części, wyciętych na oddzielnych blokach i odbitych na arkuszach papieru, sklejonych następnie w jedną całość. Wzdłuż ryciny, u góry i u dołu, biegnie napis: PANORAMA WARSZAWY ZE SZCZYTU WIEŻY ZAMKOWEJ. Podstawą wykonania rysunku, było 10 zdjęć warszawskiego fotografa Konrada Brandla, wykonanych w sierpniu 1873 r. z najwyższej kondygnacji rusztowania remontowanej wieży Zamku Królewskiego.

W zbiorach Działu Sztuki, Rzemiosł Artystycznych i Kartografii Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy zachowały się odbitki siedmiu fotografii, które posłużyły do wykonania rysunku i drzeworytu Panoramy Warszawy.

Poezye Adama Mickiewicza (Warszawa: nakład M. Szolca, 1898)

to miniaturowe (20x30 mm) wydanie poezji naszego narodowego wieszcza. Okazją do jego powstania była setna rocznica urodzin Mickiewicza. Na kasetce, będącej integralną częścią obiektu widnieje stylizowany napis: Pamiątka Jubileuszowa. Na przedniej okładce, która niestety nie zachowała się w opisywanym egzemplarzu, umieszczony jest portret autora i napis „Jubileusz 1798-1898”, tylna - zawiera ilustrację warszawskiego pomnika Adama Mickiewicza, który odsłonięto 24.12.1898 roku. Okładka wykonana jest z zielonego płótna, a do zdobień użyto srebrnej farby. Te miniaturowe ilustracje i napis można dostrzec jedynie przez szkło powiększające, w które została zaopatrzona wspomniana metalowa kasetka chroniąca druk. Mimo małego formatu, na 813 stronach wydawnictwa znajdziemy m.in. „Pana Tadeusza”, „Dziady”, „Konrada Wallenroda”, „Giaura”, „Grażynę” oraz inne utwory. Do druku wykorzystano metodę fototypiczną: rodzaj druku płaskiego przy użyciu światła. Do kasetki dołączona była, ale również nie zachowała się w naszych zbiorach, czerwona wstążka z patriotycznym brelokiem "Wiara, miłość i nadzieja", a całość, wraz z książeczką, pierwotnie przeznaczono do noszenia na łańcuszku jako biżuterię patriotyczną.

To rzadkie i cenne wydawnictwo zobaczyć można w Infomatorium przy Czytelni im. F. Czerwijowskiego.

Izabela Czartoryska „Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów”

Dzieło Izabeli Czartoryskiej „Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów” wydano po raz pierwszy w 1805 roku we Wrocławiu, w oficynie znanego wydawcy Wilhelma Bogumiła Korna ( 2 wyd. 1808 r.). Tytuł książki przybliża nam jego treść, należy jednak zwrócić uwagę na ścisłe powiązanie wywodów autorki z korespondującymi z nimi ilustracjami, o uznanej wartości artystycznej. Autorem 28 akwafort i sztychowanej karty tytułowej jest nadworny malarz i rytownik, sprowadzony przez Czartoryskich do Puław z Wiednia w 1804 roku - Jan Zachariasz Frey (1769-1829).

Egzemparz z 1805 r., będący w posiadaniu Biblioteki na Koszykowej od 1939 r., zawdzięczamy darowiźnie córki znanego warszawskiego architekta Stefana Szyllera, pani Zofii Marconi.

Jest to jedna z pierwszych polskich książek ilustrowanych rozpoczynających przegląd wydawnictw XIX-sto wiecznych, reprezentujących nową epokę sentymentalno-romantyczną. Swobodny i naturalny styl parków angielskich, w przeciwieństwie do regularnych i zgeometryzowanych ogrodów dworskich oświeceniowej Europy – symbolizował głębsze przemiany kulturowe aniżeli jedynie modę lansowaną przez kręgi arystokratyczne.

Ale prezentowane dzieło, dodajmy, że w artystycznej oprawie z zielonego aksamitu, ze złoconym superexlibrisem, nieporównywalną z zachowanymi egzemplarzami w innych bibliotekach – jest nie tylko „piękną książką ilustrowaną”. Stanowi rodzaj traktatu teoretycznego, którego założenia teoretyczne wynikały z praktycznych doświadczeń księżnej Izabeli przy urządzaniu swojej romantycznej rezydencji w Puławach.

Wielką zasługą Izabeli Czartoryskiej było przystosowanie do potrzeb rodzimych, polskich - teorii i praktyki angielskiego ogrodnictwa ozdobnego XVIII wieku. Przekazała wiele nowatorskich zaleceń w sprawie ogrodzeń ukrytych lub naturalnych, harmonijnie łączących planowany ogród z otaczającym krajobrazem. Sformułowała wskazówki na temat formowania klombów i skupin drzew i roślin w zależności od pory kwitnienia, prowadzenia dróg, kontrastowania zestawień elementów ogrodowych oraz budowli i monumentów. Swój traktat zaopatrzyła w aneks zawierający obszerny katalog drzew i roślin z nazwami botanicznymi w języku łacińskim i polskim, wraz z ich charakterystyką.

Jego przesłanie i wytyczne przetrwały próbę czasu i dlatego „Myśli różne o sposobie zakładaniu ogrodów” są po dzień dzisiejszy cytowane w książkach o tematyce ogrodniczej i botanicznej, np. u tak znanych autorów jak: Gerard Ciołek, Longin Majdecki czy Janusz Bogdanowski, wykorzystujących również ilustracje z dzieła księżnej Czartoryskiej dla lepszego zobrazowania swoich wywodów.

Z pozycji można skorzystać w Czytelni Sztuki, Rzemiosł Artystycznych i Kartografii, zgodnie z regulaminem udostępniania Cimeliów

Hamlet, Prinzen von Daenemark – William Shakespeare

Die tragische Geschichte von Hamlet, Prinzen von Daenemark – William Shakespeare to niemieckojęzyczna edycja Cranach Press z 1928 r. Arcydzieło Szekspira w przekładzie Gerharta Hauptmanna, wzbogacił siedemdziesięcioma czterema drzeworytami Edward Gordon Craig (1872-1966) – angielski reżyser, aktor teatralny, dekorator, scenograf, rysownik i teoretyk teatru. Dzieło to powstało z inicjatywy hrabiego Harry Kesslera, wybitnego mecenasa sztuki i właściciela prywatnej oficyny drukarskiej w Weimarze. Miał on wiodący wpływ na nowatorski kształt typograficzny wydawnictwa. Ilustracjom Craiga, o wybitnych walorach artystycznych, towarzyszył tekst o oryginalnej typografii, której podstawą była specjalnie dla tej książki zaprojektowana czcionka i specjalnie czerpany ręcznie, na zamówienie Kesslera papier. Craig sporządził paręset małych drzeworytniczych ruchomych klocków, naznaczonych pionowymi i poziomymi kreskami o różnej grubości oraz figur poszczególnych postaci – które umożliwiły mu skomponowanie scenerii. Praca nad drzeworytami zajęła Craigowi, z przerwami, 16 lat, ale powstało dzieło wybitne, najlepsze w twórczości tego artysty-grafika, a zarazem niepowtarzalne pod względem szaty graficznej wśród innych, ilustrowanych wydań „Hamleta”.

Niemiecka wersja „Hamleta” i późniejsza, wydana w Londynie, również z inspiracji Kesslera, do dziś są bardzo cenione przez bibliofilów oraz znawców i miłośników pięknej, artystycznej książki.

Dichtergrusse aus dem Osten - poezja japońska

Dichtergrusse aus dem Osten: Japanische Dichtungen to poezja japońska w wyborze i tłumaczeniu Karla Florenza. Pozycja zawiera kolorowe odbitki drzeworytów autorstwa japońskich artystów: Mishima Yonosuke (Shoso), Suzuki Sotaro (Kwason), Arai Shujiro (Yoshimune) oraz Yeda Masajiro (Sadahiko).

Książka została zilustrowana i wydrukowana przez Takejiro Hasegawa, który jest uważany za wynalazcę książek z krepy - pomarszczonej, matowej, najczęściej jedwabnej tkaniny. Jego dzieła są uznawane za książki wysokiej jakości, zarówno pod względem tuszu, tekstu i wartości ilustracyjnej, jak również pod względem podłoża i typu montażu.

Z pozycji można skorzystać w Czytelni im. Faustyna Czerwijowskiego, zgodnie z regulaminem udostępniania Cimeliów

Skarby - Japonia
2014-12-29_15-15_-_img_0002.jpg
http://test.koszykowa.pl/images/aktualnosci/skarby/Poezja_japonska/2014-12-29_15-15_-_img_0002.jpg
2014-12-29_15-15_-_img_0003.jpg
http://test.koszykowa.pl/images/aktualnosci/skarby/Poezja_japonska/2014-12-29_15-15_-_img_0003.jpg
2014-12-29_15-15_-_img_0004.jpg
http://test.koszykowa.pl/images/aktualnosci/skarby/Poezja_japonska/2014-12-29_15-15_-_img_0004.jpg
2014-12-29_15-15_-_img_0005.jpg
http://test.koszykowa.pl/images/aktualnosci/skarby/Poezja_japonska/2014-12-29_15-15_-_img_0005.jpg
2014-12-29_15-15_-_img_0001.jpg
http://test.koszykowa.pl/images/aktualnosci/skarby/Poezja_japonska/2014-12-29_15-15_-_img_0001.jpg

Milton John, The Paradise Lost, il. John Martin, London 1886

The Paradise Lost to poemat epicki, autorstwa Johna Miltona, opowiadający o dziejach stworzenia świata, upadku człowieka oraz walce dobra ze złem. Niewątpliwą zaletą książki, są ilustracje Johna Martina, angielskiego malarza i grawera, żyjącego na przełomie VIII i XIX wieku. Ilustracje wykonane są w technice mezzotinty, zwanej czarną sztuką. Mezzotinta jest techniką druku wklęsłego, należącą do technik suchych, tj. nie wymagających trawienia. Jest to najbardziej malarska ze wszystkich technik graficznych, najczęściej używana do portretów i reprodukcji malarstwa.

Z pozycji można skorzystać w Dziale Sztuki, Rzemiosł Artystycznych i Kartografii, zgodnie z regulaminem udostępniania Cimeliów: LINK.

Piękność z uczciwością Rzecz Rzadka - afisz teatralny z 1794 r.

Panorama Warszawy Konrada Brandla

Rycina wykonana na podstawie fotografii Konrada Brandla

Poezye Adama Mickiewicza (Warszawa: nakład M. Szolca, 1898)

Izabela Czartoryska „Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów”

Hamlet, Prinzen von Daenemark – William Shakespeare

Dichtergrusse aus dem Osten - poezja japońska

Milton John, The Paradise Lost, il. John Martin, London 1886

Kontakt

Na skróty...

Polecamy

Szukaj na stronie

Godziny otwarcia

Katalogi Biblioteki