Godziny otwarcia

 

Szczegółowe

godziny

otwarcia

Więcej

 

 

WARSZAWSKA FABRYKA STALI 1878 – 1879.

2017 11 03 Skarby Sztuka Stalownia Strona 04Wybudowana została przez znaną spółkę Lilpop i Loewenstein z Warszawy oraz Towarzystwo Urządzeń Górniczych ze Starachowic, w związku z ogromnym zapotrzebowaniem na wyroby hutnicze w Cesarstwie Rosyjskim. Produkowano w niej szyny kolejowe, obręcze do kół wagonowych i parowozowych oraz osi - w oddziałach: młotowni, walcowni szyn, walcowni hydraulicznej. Zajmowała duży teren (6,5 ha) na Pradze przy ważnym węźle kolejowym (obecnie Dworzec Wileński), przy ulicy Szwedzkiej i Nowopraskiej (później Stalowej). Po rozbudowie warsztatów fabryki w 1882 roku, stała się największą stalownią w Królestwie Polskim, dostarczającą 87% szyn produkowanych na potrzeby krajowe i 22,1% szyn powstających w całej Rosji. Liczba robotników pracujących na dwie zmiany, dzienną i nocną wynosiła od 750 do 800 ludzi.

 

2017 11 03 Skarby Sztuka Stalownia Strona 13

Powstanie Stalowni na prawobrzeżnej Warszawie przyczyniło się do rozwoju Pragi. Wpłynęło na ukształtowanie się robotniczego charakteru dzielnicy oraz nazewnictwo i zmieniony przebieg praskich ulic. Powstawały nowe domy, wzrastała wartość gruntów. Architektura budynków fabrycznych nawiązywała stylistycznie do architektury średniowiecznej, w typowy dla stylu „przemysłowego” trend z przełomu XIX i XX stulecia. Stalownia pracowała głównie w oparciu o dostawy surówki angielskiej i niemieckiej, w mniejszym stopniu z rodzimego Zagłębia Dąbrowskiego.

 

2017 11 03 Skarby Sztuka Stalownia Strona 05

Po nałożeniu przez rząd carski w l. 80-tych 19 wieku wysokiego cła na surówkę z importu, właściciele fabryki postanowili przenieść produkcję z Warszawy w głąb Rosji, nad Don. Po dziesięciu latach funkcjonowania, w 1889 roku nastąpiła likwidacja zakładu. W zabudowaniach na Pradze umieszczono rosyjskie warsztaty artyleryjskie.

 

2017 11 03 Skarby Sztuka Stalownia Strona 07

 

Po 1918 roku zostały one przejęte przez Wojsko Polskie, które zorganizowało tam produkcję i naprawę sprzętu zbrojeniowego (armat, karabinów, instrumentów optycznych). Wojsko Polskie użytkowało budynki pofabryczne aż do 2000 roku, jedynie z przerwą spowodowaną okupacją w l. 1939-1944. Przed wkroczeniem wojsk radzieckich okupant wysadził część budynków.

Po 2000 roku budynki i teren służył kupcom i hurtownikom. Następnie w 2011 zostały one odsprzedane przez Agencję Mienia Wojskowego deweloperom planującym tam funkcje mieszkalne, usługowe i komercyjne, z uwzględnieniem wniosków opracowanych przez Urząd Konserwatora Zabytków.

 

2017 11 03 Skarby Sztuka Stalownia Strona 10

Album z reprodukcjami światłodrukowymi, ukazującymi imponujące rozmachem wnętrza nieistniejącej Stalowni i pracujących w fabryce ludzi, pochodzi z ocalałych, przedwojennych zbiorów Działu Sztuki. Może służyć do porównania fotografii wykonywanych sto lat temu, ze współczesną modą na fotografowanie obiektów przemysłowych i postindustrialnych.

 

2017 11 03 Skarby Sztuka Stalownia Strona 14

Publikacja jest też do obejrzenia w MBC: http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/publication/2786

Szukaj na stronie