Zapraszamy serdecznie na wernisaż wystawy
JERZY PYTKO - Fotograficzne impresje z schulzowskiego Drohobycza
(w 90-tą rocznicę wydania książki „Sklepy Cynamonowe”)
11 stycznia 2024 g. 17.00
parter budynku Plomby
Surrealistyczny film „Sanatorium pod klepsydrą” reż. Wojciecha Jerzego Hasa sprzed pięćdziesięciu lat był moim pierwszym kontaktem z dziełem nieznanego mi pisarza Bruno Schulza. Kilka lat później trafiło w moje ręce chyba trzecie, powojenne wydanie (1985 r.), „Sklepów Cynamonowych (właśnie mija 90-ta rocznica wydania pierwodruku książki przez wydawnictwo Rój w 1933 roku).
Zainteresowanie sztuką Schulza przyszło wiele lat później. Zaczęło się od przypadkowego zorganizowania dla grupy zagranicznej młodzieży spotkania w warszawskim Muzeum Literatury i umożliwienia prezentacji zbiorów kolekcji oryginalnych rysunków i grafik Artysty. Znałem je wcześnie z kupionego od ulicznego bukinisty albumu „The Book of Idolatory /Księgi Bałwochwalczej” opracowanego przez Jerzego Ficowskiego i wydanego przez Interpress.
Przez kolejne lata organizowałem podobne prezentacje kolekcji znajdującej się w Muzeum Literatury pod opieką pana Łukasza Kossowskiego. Coraz lepiej rozumiałem sceny i treści zawarte w rysunkach i grafikach, powstałych w Drohobyczu. Zwłaszcza symboliczne sensy kontrastów: biel - czerń, kobiety - mężczyźni, uwielbienie - strach, miłość - poniżenie, istoty ludzkie - zwierzęta, pragnienie - otępienie, fascynacja – odraza, pożądanie – niemoc, bogactwo duchowe – materialna bieda, chłód ogrodów – ciepło ulic, powaga – dziecinność…
Konsekwencją spotkań w Muzeum Literatury było zapytanie znajomego Amerykanina o możliwość organizacji prywatnego wyjazdu na Schulzowski Festiwal do Drohobycza, miejsca urodzin, pracy i śmierci Artysty. Jak to ktoś określił – „Schulznięci jeżdżą do Drohobycza!”. Przystałem na to i tak nieoczekiwanie (?) przez kilka wrześniowych dni przemierzałem wzdłuż i wszerz piękne, ukraińskie dzisiaj, miasteczko, gdzie życie nadal płynie powoli. Zebrany materiał fotograficzny pozwolił mi na zorganizowanie później wystawy w warszawskim Muzeum Literatury pt. „ Drohobycz – Moved Reality”.
Wzdłuż ulic i zakamarków miasteczka łatwo można było odnaleźć przedwojenne klimaty, dom Schulzów, szkołę w której uczył się Bruno, jezdnie i rynek które przemierzały dorożki ciągnione przez znarowione konie przyglądające się ponętnym pasażerkom, ulice wzdłuż których mogły się mieścić Sklepy Cynamonowe, ulice Krokodyli, zacienione ogrody i sady pachnące ziołami i dojrzałymi jabłkami, domy chwilowo okupowane przez niemieckich oprawców, „willę Landaua”, teren getta i miejsce nagłej, tragicznej śmierci Bruno Schulza (19.XI. 1942 r.).
Smuga cienia, a może plama krwi, gdzie zastrzelony stracił życie, wsiąkła szybko by jednak pozostać wraz z jego osobowością oraz dziełami na zawsze i głęboko w kulturze Galicji, Polski i świata. Niepozorny, drobny, jakby wycofany mężczyzna a tak wyrazista siła przekazu w stworzonych dziełach! Fenomen wielkości talentu i jego dzieł kontrastują z przestrzenią gdzie żył i tworzył. Najczarowniejsze gwiazdy spadając z nieboskłonu nie wybierają docelowego miejsca…
Zapraszam do obejrzenia fotograficznych impresji z Drohobycza wykonanych pseudosolaryzacyjną metodą, mityzującą rzeczywistość, i sięgnięcia choćby na chwilę do książek i grafik Bruno Schulza.
Poza wizytami w warszawskim Muzeum Literatury, gdzie cyklicznie są organizowane wystawy poświęcone Brunonowi Schulzowi, polecam:
- film „Sanatorium pod klepsydrą”
- książki „Sanatorium pod klepsydrą” i „Sklepy Cynamonowe”
- Book of Idolatory (Księga Bałwochwalcza), wyd. Interpress
- katalog wystawy „Bruno Schulz – rzeczywistość przesunięta” wyd. Muz. Literatury, 2012
- publikacje Jerzego Ficowskiego, największego znawcy twórczości B.S., vide oryginalne wydawnictwa lub strona internetowa Fundacji im. Jerzego Ficowskiego.
P.S. Nie odnoszę się do sytuacji Drohobycza i Ukrainy z ostatnich lat, ale życzę wschodnim sąsiadom jak najszybszego pokoju.
Wystawa prac Jerzego Pytko wzbogacona została o pochodzące ze zbiorów Biblioteki na Koszykowej zagraniczne wydania twórczości Brunona Schulza, zarówno literackiej, jak i plastycznej. Doboru zbiorów dokonał red. Piotr Kitrasiewicz.
Wystawę zwiedzać można do 31 stycznia 2024 roku w godzinach otwarcia Biblioteki. Wstęp wolny.
Zapraszamy!
