Miejska Biblioteka Publiczna powstała w 1950 roku. Zajmowała pomieszczenie o powierzchni 24 m2 w parterowym domku prywatnym przy ul. Piłsudskiego. Jej księgozbiór liczył zaledwie 500 woluminów, który udostępniano tylko 2 razy w tygodniu, a korzystała z niej niewielka liczba czytelników. Pierwszym kierownikiem utworzonej placówki była Teresa Kruszewska, a od 1956 r. obowiązki te przejęła Irena Rybicka.

Rok 1956 był rokiem przełomowym w działalności biblioteki. Wraz z powstaniem powiatu zmienił się także status biblioteki. Z byłej Miejskiej Biblioteki utworzono Powiatową i Miejska Bibliotekę Publiczną. Zbiory biblioteki przeniesiono do znacznie większego lokalu, w którym utworzono wypożyczalnię dla dorosłych, czytelnię, a w niedługim czasie także oddział dla dzieci. Lepsze warunki lokalowe, wzrastająca liczba książek sprzyjały szybszemu wzrostowi liczby czytelników i wypożyczeń.

Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte to okres doskonalenia warsztatu bibliotecznego, zakup sprzętu, wzbogacanie księgozbioru, organizowanie różnorodnych form pracy jak: wystawy, wieczory literackie, spotkania autorskie, lekcje biblioteczne, wieczory bajek dla dzieci, teatrzyk kukiełkowy.

W roku 1975 wraz z likwidacją powiatu Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna przekształcona została w Miejsko-Gminną Bibliotekę Publiczną pełniącą funkcję biblioteki rejonowej.

Lata dziewięćdziesiąte otworzyły nowa epokę w dziejach biblioteki. Stała sie ona placówką samorządową, kolejny raz zmieniła swoja strukturę organizacyjna, zakres i zasięg działania. W roku 1994 przestała działać jako samodzielna placówka i została włączona do Żuromińskiego Centrum Kultury i Sportu.

Uchwała Rady Miejskiej i Zarządu Powiatu w Żurominie z dniem 1 lipca 1999 roku odzyskała status samodzielnej placówki jako Powiatowo-Miejska Biblioteka Publiczna.

Historia Biblioteki to nie tylko dzieje jej lokalu, wyposażenia, księgozbioru, to również ludzie, którzy w jej kształt włożyli swoja wiedzę, umiejętności i swoje osobiste zaangażowanie. Z osób juz nie pracujących należy wspomnieć:

• Halinę Kaźmierską - wieloletniego kierownika biblioteki;
• Annę Lipka - pełniącą funkcję dyrektora biblioteki w latach 1975-1986;
• Alinę Mikiel i Irenę Lucewicz - długoletnie instruktorki, a następnie dyrektorki placówki;
• Krystynę Hernik - wieloletniego pracownika czytelni.

Obecny kształt Biblioteki to wspólny dorobek kierownictwa oraz wielu pracowników, którzy w minionych 58 latach związali swoje życie, zainteresowania i ambicje zawodowe z tą instytucją.

Dzieje Biblioteki w Zwoleniu wiążą się ściśle z historią naszego miasta i stanowią cząstkę jego tożsamości.

Burzliwe dzieje naszego miasta sprawiły, że zachowało się niewiele źródeł dotyczących jego przeszłości.  Częste wojny, przemarsze wojsk, grabieże  oraz pożary przyczyniły się do tego, że większość dokumentów odzwierciedlających naszą przeszłość nie istnieje.

           Pierwsze wzmianki o bibliotece dotyczą roku 1976. W monografii historycznej – „Zwoleń, dzieje miasta i ziemi” czytamy : „Stosunkowo duża liczba duchownych przebywających w Zwoleniu (proboszcz, 2 wikariuszy, prepozyt szpitala) oraz innych osób związanych z działalnością kulturalną (rektor szkoły) czyniły z jurysdykcji plebańskiej najpoważniejsze centrum życia  kulturalnego na terenie miasta. Parafia dysponowała ponadto pokaźną biblioteką, która w roku 1736 liczyła 33 książki w językach: łacińskim, polskim, francuskim, niemieckim”. W razie potrzeby można więc było czerpać informacje.

          O istnieniu biblioteki przy kościele parafialnym są również informacje dotyczące roku 1743. Proboszczem był ks. Franciszek Potkański. Na wyposażeniu kościelnym znajdowała się podręczna biblioteka, która oprócz ksiąg mszalnych, liturgicznych liczyła 75 tytułów o tematyce religijnej, prawnej i wiedzy ogólnej” („Z rektorami, plebanami i proboszczami zwoleńskimi przez wieki” – Zbigniew Lesisz).

         Następne wzmianki dotyczą roku 1843. W wyżej wymienionej monografii na s. 129 czytamy: „Jako pomocy naukowych używano tablicy drewnianej do pisania, tablic abecadłowych, a po 1843 roku tablic języka rosyjskiego. Do tej grupy pomocy należy zaliczyć książki w bibliotece”.

          Dalej tejże monografii na s. 172-173 czytamy: „Rozbudzeniu życia umysłowego wśród ludności Zwolenia służyć miało między innymi zachęcanie do czytania”. Korespondent „Gazety Radomskiej” odnotował fakt poprawy w tym zakresie, o czym świadczyć mogła liczba kilkunastu prenumeratorów „Zorzy” i „Gazety Świątecznej”. O skuteczności propagowania czytelnictwa świadczy korzystnie fakt, iż ze zbiorów tutejszej biblioteki (nieznana data jej powstania) korzystało w 1900 roku 716 osób, co sytuowało Zwoleń na drugiej pozycji za Kozienicami (1717), ale przed takimi miastami, jak Radom (147), Skarżysko. W tym czasie na zbiory biblioteki zwoleńskiej składało się 144 książki w języku polskim i 221 w rosyjskim.

          Dużą rolę w rozpowszechnianiu czytelnictwa literatury polskiej na terenie Zwolenia i okolic odegrał dr Jan Pawłowski i jego żona Maria z Czaplińskich. W ich domu znajdowała swoje pomieszczenia biblioteka publiczna. Prowadzona była przez panią domu i cieszyła się dużym powodzeniem.

          W 1907 roku dzięki pomocy Macierzy Szkolnej i okolicznych dworów został wybudowany w Zwoleniu Dom Ludowy, w którym znalazły się m.in. specjalne pomieszczenia na bibliotekę i czytelnię. Kiedy w grudniu 1907 roku władze zakazały dalszej działalności Macierzy Szkolnej, zapanował niepokój o losy szkoły oraz Domu Ludowego. W artykule wydrukowanym w Głosie Zwoleńskim nr 8 „Zwoleń we wspomnieniach Marii Pawłowskiej” – czytamy:

          „Miejscowa szkoła rządowa z językiem wykładowym polskim pomocy nie potrzebowała, natomiast sprawą naglącą było otwarcie czytelni. Okoliczne dwory przyszły nam z pomocą przekazując dużo wartościowych książek, wśród  których liczbowo dominował Kraszewski. Ten zbiór należało wciąż uzupełniać, uszkodzone książki oprawiać.

          Początkowo bibliotekę prowadziliśmy sami w naszym mieszkaniu. Dwa razy w tygodniu wydawałam książkę. W niedzielę po porannym nabożeństwie do godziny 14.00, a w czwartek od 11.00 do 14.00. Liczba czytelników wzrastała z tygodnia na tydzień, a my odczuwaliśmy ciągły brak książek”.

         Prezes Macierzy Szkolnej P. Osuchowski ofiarował naszej czytelni duży dar w postaci wielu tomów książek wraz z pełnym 4-tomowym zbiorem dzieł Jana Kochanowskiego, ale stanowił on lekturę jeszcze za trudną dla naszych czytelników. Tomy te spoczywały na półce, a kupno nowych książek było nadal konieczne.

          Z materiałów źródłowych  wynika, iż chłop z okolic Zwolenia – Szaruga – introligator samouk zgłosił swąpracę dla naszej placówki. Przeczytawszy sumiennie każdą książkę oddawał ją już oprawioną.

          Po wybuchu I wojny światowej biblioteka, tak jak wiele innych, została zniszczona. Prawdopodobnie zaczęto ją odtwarzać na nowo w 1925 roku (brak danych), kiedy to Zwoleń odzyskał prawa miejskie i znany był jako ośrodek dobrze rozwiniętego rzemiosła, handlu i oświaty.

          W latach 1937 – 1939 (według ustnych przekazów) biblioteka publiczna mieściła się w jednej z sal Szkoły Podstawowej nr 1 w  Zwoleniu. Do kierujących nią osób należały (prawdopodobnie) długoletnie nauczycielki: Adela Pawłowska i Teofila Markiewicz.

          W czasie II wojny światowej, tak jak ogromna większość dorobku naszego miasta, i biblioteka straciła gros księgozbioru. Na szczęście jednak część książek, dzięki ofiarności mieszkańców, ocalała.

          Od 1999 roku po utworzeniu województwa mazowieckiego zwierzchnikiem merytorycznym jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Warszawie.

          Od stycznia 2001 r., po 10 latach przerwy, wykonujemy zadania Powiatowej Biblioteki Publicznej.

          Analizując w olbrzymim skrócie karty historii zwoleńskiej Biblioteki nie sposób oprzeć się wrażeniu o naszej łączności z nią przez te lata i jej kapitalnym znaczeniu dla ziemi zwoleńskiej. Niech sparafrazowane słowa słynnego francuskiego filozofa z XVI wieku Kartezjusza „myślę, więc czytam” – staną się przesłaniem, szczególnie dla młodego pokolenia, aby korzystanie z komputera nie przesłoniło wiedzy czerpanej z książki i stały się zachętą do odwiedzania naszej biblioteki.

          W imieniu swoim i pracowników biblioteki życzę wszystkim, aby oferta naszej biblioteki była coraz bogatsza i zaspokajała wszystkie potrzeby czytelników.

Biblioteka Publiczna w Przysusze została założona przez Bibliotekę Publiczną w Opocznie w 1949 roku. Niestety, nie zachowały się żadne dokumenty świadczące o powołaniu do życia tej placówki kulturalnej.
W chwili założenia, Biblioteka otrzymała 500 wol. książek, zainwentaryzowanych i opracowanych centralnie. Zorganizowano ją w jednoizbowym lokalu przy ul. Krakowskiej 48. Pierwszym kierownikiem Biblioteki zostaje nauczyciel miejscowej szkoły Władysław Zaborowski. Zatrudniono go w niepełnym wymiarze czasu pracy.
W pierwszym roku istnienia Biblioteki, skorzystało z jej usług 50-ciu czytelników, w większości były to dzieci. W 1952 r. następuje zmiana kierownika Biblioteki, rozpoczyna pracę Pani Teresa Stępięń /pracuje do 1991 r./. W tym roku także następuje zmiana lokalu, Bibliotekę przeniesiono do jednoizbowego pomieszczenia przy ul. Marchlewskiego 2 /obecnie plac Wyszyńskiego/. W 1953 r. Biblioteka otrzymuje pierwszy sprzęt: 2 regały, stół i jedno krzesło. Wzrasta również księgozbiór do 1771 wol. W 1955 r. lokal biblioteki zmieniano aż dwa razy. Początkowo przeniesiono Bibliotekę do dwuizbowego pomieszczenia przy ul. Krakowskiej 33, a następnie do jednoizbowego przy ul. Krakowskiej 9.
Wszystkie lokale w jakich mieściła się Biblioteka w latach 1949-1955 były nieodpowiednie tzn. ciasne, niedogrzane oraz zagrzybione. Pomimo tak trudnych warunków lokalowych systematycznie wzrasta czytelnictwo; z 50 czytelników w 1949 r. do 526 na koniec 1955 r. Podobnie liczba wypożyczeń z 1555 wol. w 1952 do 6418 wol. książek w 1955 r.
W styczniu 1956 r. zostaje utworzony powiat przysuski z siedzibą władz powiatowych w Przysusze. Biblioteka Gromadzka w Przysusze zostaje przekształcona w Bibliotekę Powiatową.. w 1957 r. następuje zmiana nazwy na Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Przysusze. W 1959 r. po kilkuletnich staraniach, Biblioteka zostaje przeniesiona do dwuizbowego lokalu przy ul. Krakowskiej 13. W następnych latach biblioteka przenoszona była kilkakrotnie: w 1970 r. do internatu Zasadniczej Szkoły Zawodowej, 1973 r. do Dworku Dembińskich w miejscowym parku.
W 1975 r. w wyniku reorganizacji podziału administracyjnego kraju i likwidacji powiatu PiMBP w Przysusze zostaje przekształcona w Oddział Terenowy w Przysusze Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Radomiu. Zakres działania Biblioteki w zasadzie się nie zmienił. Do najważniejszych należą: opieka instrukcyjno-metodyczna nad bibliotekami gminnymi i ich filiami, pomoc organizacyjna i metodyczna w przedsięwzięciach mających na celu rozwój czytelnictwa, szkolenia, zakupy książek i ich opracowanie dla podległych bibliotek. Na terenie działania Oddziału Terenowego w Przysusze znajduje się 29 bibliotek publicznych.
W 1978 r. wychodzi z użycia nazwa Oddział Terenowy, natomiast na mocy Zarządzenia Nr 2/78 naczelnika Miasta i Gminy w Przysusze, Biblioteka otrzymuje statut w którym zmienia się nazwę na Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Przysusze. Ponieważ w dalszym ciągu pełni funkcję byłej biblioteki powiatowej, dlatego też nazywana bywa biblioteką rejonową. W 1987 r. Biblioteka zmuszona jest opuścić dotychczasowy lokal na czas remontu dworku Dembińskich. /niestety po remoncie Biblioteka już do dworku nie powraca/. Przeniesiona zostaje na ul. Grodzką 10 do pięcioizbowego lokalu. Na koniec 1990 r. sieć biblioteczna rejonu przysuskiego składa się już z 31 bibliotek publicznych.
Pismem Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych w Radomiu z dnia 11.01.1991 r. Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Przysusze przestaje pełnić funkcje ponad lokalną. W 1995 r. Biblioteka zostaje przeniesiona do budynku Domu Kultury w Przysusze w którym to mieści się do dnia dzisiejszego.
Od 1.01.2000 r. ponownie staje się biblioteką powiatową, w związku z tym otrzymuje nową nazwę, Powiatowa Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Przysusze. Opiekę instrukcyjno-metodyczną sprawuje w powiecie przysuskim nad 18 bibliotekami publicznymi. Z dniem 1 czerwca 2010 roku PM-GBP w Przysusze przestaje pełnić funkcję powiatowej biblioteki, zostaje zlikwidowany dział instrukcyjno-metodyczny. Nowa nazwa to Biblioteka Publiczna w Przysusze

Początki bibliotekarstwa ciechanowskiego sięgają roku 1906, kiedy to powstała pierwsza w historii miasta publiczna czytelnia i biblioteka (za zezwoleniem polskich władz gubernialnych). Mieściła się ona w domu pani Gizińskiej, przy ulicy Kościelnej (obecnie ulica Ściegiennego). Prowadziła ją Maria Zakrzewska - Raniecka.
   W roku 1907 biblioteka została przeniesiona do  Domu Ludowego, przy ulicy Warszawskiej (fot. obok), w którym koncentrowało się życie kulturalne i społeczne miasta, a który był własnością ciechanowskiego oddziału Towarzystwa Kultury Polskiej. Około roku 1909, z powodu braku środków finansowych, Dom Ludowy, wraz z mieszczącą się w nim czytelnią publiczną, został zamknięty. Tuż przed pierwszą wojną światową, przy ulicy Warszawskiej powstała biblioteka miejska "Macierzy Szkolnej". Przetrwała ona okres I wojny światowej, ale wkrótce potem, w nieznanych bliżej okolicznościach, przestała   istnieć.

                                                                                                               
   W okresie międzywojennym, pod zarządem Wydziału Powiatowego, powstała w Ciechanowie przy ulicy Kilińskiego biblioteka publiczna. Tym razem, oprócz miejskich, pełniła również funkcje powiatowe i miała swoje filie w każdej gminie powiatu ciechanowskiego.
   Po wojnie w roku 1946 powstała w Ciechanowie, przy Inspektoracie Szkolnym, Powiatowa Biblioteka Publiczna. Początkowo, znajdująca się przy ulicy Orylskiej biblioteka, zajmowała się tylko gromadzeniem księgozbioru i sprzętu. Pierwsze usługi na rzecz czytelników zaczęła świadczyć w 1947 roku. W tym samym roku powstał przy niej Powiatowy Komitet Biblioteczny, jako ciało doradcze i opiniodawcze, czuwające nad działalnością bibliotek w powiecie. Równolegle z biblioteką powiatową powstał oddział miejski, który w roku 1949 przekształcił się w samodzielną, mieszczącą się przy ulicy Warszawskiej 12, Miejską Bibliotekę Publiczną w Ciechanowie.
   Od 1947 roku zaczęto organizować w powiecie ciechanowskim sieć gminnych bibliotek publicznych. Struktura organizacyjna bibliotek w Ciechanowie nie uległa zmianie do 1955 roku, kiedy to połączono Bibliotekę Miejską i Bibliotekę Powiatową w jedną Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną. W 1962 roku w 150 rocznicę urodzin poety, Minister Kultury i Sztuki - nadał jej imię Zygmunta Krasińskiego.
   Rok 1975 przyniósł zasadnicze zmiany w podziale administracyjnym kraju. W związku z tym  Miejskiej Bibliotece Publicznej w Ciechanowie powierzono, funkcję placówki wiodącej w nowym województwie.
   Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie powołana została Zarządzeniem Nr 6 Wojewody Ciechanowskiego w dniu 2 stycznia 1976 roku. Poza nadzorem nad siecią bibliotek publicznych województwa, zajmowała się również bezpośrednią obsługą czytelników Ciechanowa. W tym celu funkcjonowało 5 placówek udostępniania zbiorów. Były to : Czytelnia, Wypożyczalnia dla Dorosłych i Oddział dla Dzieci oraz w dzielnicy "Bloki",  Filia Biblioteczna Nr 1 dla Dorosłych i Filia Biblioteczna Nr 2 dla Dzieci. W 1979 roku powołano Filię Nr 3 obsługującą dzieci i dorosłych z dzielnicy Podzamcze. Od 1981 roku działalność rozpoczął nowatorski Oddział Zbiorów Specjalnych, gromadzący i wypożyczający zbiory muzyczne (płyty, kasety), a także tzw. "książkę mówioną". Dwa lata później, w 1983 roku uruchomiono bibliotekę na kółkach, czyli tzw. bibliobus, który funkcjonował do końca roku 1989, na zasadzie filii wiejskiej i zaopatrywał w książki mieszkańców podciechanowskich wsi. W 1984 roku otwarto w budynku ówczesnego Urzędu Wojewódzkiego Filię Nr 4, obsługującą pracowników administracji, a w roku 1987 następną bibliotekę osiedlową, Filię Nr 6 w dzielnicy Śmiecin. Ten dynamiczny rozwój sieci bibliotek w Ciechanowie zamknęło powstanie w 1989 roku nowej, dużej Filii Bibliotecznej Nr 5 w dzielnicy Aleksandrówka, dla której zbiory gromadzono już od kilku lat.
   Kolejna reforma administracyjna kraju przyniosła z początkiem 1999 roku zmianę statusu ciechanowskiej biblioteki. Przestała istnieć Wojewódzka Biblioteka Publiczna, a na jej miejsce powstała Powiatowo - Miejska Biblioteka Publiczna. Z biblioteki państwowej stała się biblioteką samorządową, a zasięg jej działania zmniejszył się do granic powiatu ciechanowskiego.
   W 2000 roku Biblioteka podzieliła się na Miejską Bibliotekę Publiczną i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Ciechanowie. Nadzoruje ona pod względem merytorycznym sieć bibliotek: miejskich, miejsko - gminnych , gminnych i ich filii na obszarze powiatu ciechanowskiego. W samym mieście prowadzi 6 placówek udostępniania zbiorów, które posiadają około 100 tysięcy woluminów książek. Obsługuje w nich ok. 6 tysięcy czytelników.
    W roku 2009 ze zborów Czytelni PBP wyodrębniono zbiory dotyczące regionu i utworzono Bibliotekę Regionalną

Biblioteka przed rokiem 1966 - lokal przy ul. Orylskiej.

Biblioteka przed rokiem 1975 -budynek domu Kultury, ul. Strażacka.

Pierwszego czerwca 1921 r. Wydział Powiatowy w Garwolinie uchwalił założyć Sejmikową Bibliotekę Publiczną z czytelnią, oraz skompletować szereg bibliotek ruchomych dla rozesłania po powiecie. Zakupiono 2700 tomów książek i w niedługim czasie biblioteka zaczyna prowadzić swoją działalność. 5 kwietnia 1922 r. Dziennik Urzędowy zamieścił ogłoszenie treści: „Biblioteka Publiczna Sejmiku Garwolińskiego kupuje książki treści beletrystycznej w dobrym stanie...”. Początkowo biblioteka mieściła się w budynku Starostwa Powiatowego przy ulicy Łukowskiej (obecnie ul. Staszica), a następnie w domu Wągrodzkich przy ulicy Gimnazjalnej (obecnie ul. Żwirki i Wigury). Biblioteka wypożyczała wówczas książki mieszkańcom całego powiatu w formie wypożyczeń indywidualnych oraz tzw. „biblioteczek wędrownych” kompletowanych według zainteresowań wypożyczających. W 1935 r. Biblioteka Sejmikowa została przeniesiona do budynku po Gimnazjum przy ul. Warszawskiej (obecnie ul. Kościuszki), przy skrzyżowaniu z ulicą Polską. Otrzymała tam 3-izbowe pomieszczenie. Mieściły się w nich: wypożyczalnia, czytelnia i magazyn książek. Posiadała wówczas około 11000 wol. Działająca przy bibliotece czytelnia prenumerowała ponad 20 tytułów czasopism, była bezpłatna i dostępna dla wszystkich mieszkańców. Można w niej było korzystać z encyklopedii i wydawnictw popularno – naukowych. W tym czasie sprawowała opiekę i nadzór już nad 10 bibliotekami gminnymi w powiecie.

We wrześniu 1939 r. biblioteka poniosła ogromne straty. Podczas bombardowania Garwolina w dniach 8-9 września spalił się budynek, siedziba biblioteki i prawie cały księgozbiór. Uratowano wówczas około 400 tomów przed pożarem. Cenne pozycje pozwoliły na uruchomienie już na jesieni 1939 r. w budynku Starostwa niewielkiej wypożyczalni książek. Ocalały natomiast „komplety ruchome” w terenie, które służyły ludności powiatu przez całą okupację.

Wkrótce po wyzwoleniu miasta przystąpiono do gromadzenia i ewidencjonowania ocalonego księgozbioru bibliotecznego. Znaczny jego procent stanowiły książki skonfiskowane przez Niemców i przechowywane na strychu budynku starostwa, ponadto dary oraz książki z „kompletów ruchomych”. Od października 1944 r. biblioteka została przeniesiona do budynku Eugeniusza Psztynga przy ul.Kościuszki, gdzie otrzymała jedno przestronne pomieszczenie. Pod koniec roku posiadała już 1220 tomów księgozbioru. W następnych latach dzięki przychylnej postawie władz księgozbiór stale się powiększał 10 lipca 1947 r. Wydział Powiatowy w Garwolinie zwrócił się do władz miejskich z prośbą, aby utworzyły bibliotekę dla mieszkańców Garwolina.Rada Miejska poparła wniosek Wydziału Powiatowego i podjęła uchwałę w sprawie utworzenia biblioteki miejskiej w Garwolinie. Przeznaczyła środki na zakup 300 tomowego księgozbioru. Początkowo Miejska Biblioteka Publiczna i Biblioteka Powiatowa zajmowały wspólne pomieszczenie w budynku Eugeniusza Psztynga w Garwolinie. Zarząd Miejski ustalił godziny pracy Biblioteki Miejskiej. W poniedziałki była czynna w godz. 13ºº-16ºº, a w pozostałe dni (bez niedziel i świąt) w godz. 13ºº-18ºº.

Na początku lat pięćdziesiątych Biblioteka miejska została przeniesiona do budynku Łaźni Miejskiej (obecnie budynek Pogotowia Ratunkowego) przy ulicy Nadwodnej i otrzymała jedno pomieszczenie. Sytuacja lokalowa była bardzo ciężka. Szybko powiększający się księgozbiór trudno było pomieścić. W lipcu 1954 r. dwie biblioteki działające w mieście, Biblioteka Powiatowa i Biblioteka Miejska otrzymały 3-izbowe pomieszczenie o ogólnej powierzchni 132m² w nowo wybudowanym Powiatowym Domu Kultury przy ul. Nadwodnej. Początkowo każda z nich działała oddzielnie. 1 lutego 1955 r. zostały połączone w Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Garwolinie. Zajmowany lokal wykorzystano następująco: w 1 pomieszczeniu zorganizowano wypożyczalnię książek dla czytelników indywidualnych oraz kącik czytelniczy (3 stoliki na prasę), w 2 pomieszczeniu znajdował się magazyn książek przeznaczonych do wypożyczania książek bibliotekom gromadzkim i punktom bibliotecznym oraz miejsce pracy działu instrukcyjno – metodycznego, w 3 pomieszczeniu na poddaszu znajdował się magazyn archiwalny. We wrześniu 1965 r. na dolnym korytarzu, którym wchodzono do wypożyczalni urządzono czytelnie ze względu na potrzebę czytelniczą, a w wypożyczalni umożliwiono wolny dostęp do półek z książkami. 

Z dniem 1 czerwca 1975 r. Sejm PRL wprowadził dwustopniową organizację terenowych organów władzy, zlikwidował powiaty i wprowadził nowy podział administracyjny państwa. Dotychczasowa Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Garwolinie weszła jako Biblioteka Miejska w skład Garwolińskiego Ośrodka Kultury. Swoim nadzorem objęła 17 gmin z 41 placówkami bibliotecznymi, na które składały się 3 biblioteki miejskie, 14 gminnych i 24 filie biblioteczne. 1 maja 1977 r. Biblioteka Miejska uruchomiła nowa czytelnię w jednoizbowym lokalu GOK-u o powierzchni 60m². Można w niej było korzystać z 53 dzienników i czasopism prenumerowanych przez bibliotekę. 1 czerwca 1979 r. z okazji Międzynarodowego Dnia dziecka Miejska Biblioteka Publiczna otworzyła Oddział dla Dzieci. Umieszczono go w pomieszczeniu po byłej czytelni uruchomionej w 1977 r. Usprawniło to znacznie pracę biblioteki – wypożyczalni dla dorosłych oraz stworzyło sprzyjające warunki do właściwego zajęcia się z dziećmi. Nowo otwarty Oddział dla Dzieci posiadał na początek 2560 wol. literatury dziecięcej. Na uwagę zasługiwał wystrój lokalu, który ozdobiono pracami plastycznymi wykonanymi przez dzieci.

Dnia 1 stycznia 1980 r. Miejska Biblioteka Publiczna przestała pełnić sprawowany dotychczas nadzór nad placówkami bibliotecznymi w terenie. Miejska Biblioteka stała się samodzielną placówką na terenie miasta. W skład jej weszły: wypożyczalnia, czytelnia, oddział dla dzieci, magazyn, 5 punktów bibliotecznych. Biblioteka posiadała wówczas księgozbiór w ilości 32064 wol. oraz 2638 zarejestrowanych czytelników. Systematyczna praca kulturalno – oświatowa m.in. konkursy czytelnicze, wieczory literackie, spotkania autorskie, okolicznościowe, wystawy książek, oraz przeglądy nowości wydawniczych wpływały na popularyzację czytelnictwa. Aby sprostać potrzebom czytelników i zapewnić wymaganą ilość lektur szkolnych, literatury pięknej, poradników i książek dla dzieci, jesienią 1983 r. Biblioteka znacznie powiększa swoją bazę oraz formy popularyzacji czytelnictwa. 22 października 1983 r. rozpoczęła działalność Filia Biblioteczna Nr.1 zlokalizowana na osiedlu Stacyjna. Otrzymała 2 pomieszczenia w budynku spółdzielczym, w którym zorganizowano wypożyczalnię i czytelnię, umożliwiając korzystanie z księgozbioru mieszkańcom kilkutysięcznego osiedla. Tego samego dnia Biblioteka otrzymała Bibliobus, który był wyposażony w prawie półtora tysięczny księgozbiór. Obsługiwał i docierał do 22 miejscowości położonych w dużej odległości od placówek bibliotecznych. Na podstawie decyzji władz wojewódzkich z dniem 1 stycznia 1985 r. powstały rejony biblioteczne. Zmienił się wówczas charakter pracy Miejskiej Biblioteki Publicznej. Zaczęła pełnić nadzór merytoryczny nad 39 placówkami bibliotecznymi w terenie. 1 września 1991 r. Biblioteka zlikwidowała Filię Biblioteczną na osiedlu Stacyjna. Sprawcą likwidacji Filii była Spółdzielnia Mieszkaniowa, która jak informowała prasa wykończyła bibliotekę czynszem w wysokości 2300000 zł za 50m² zajmowanej powierzchni. W 1998 r. warunki lokalowe Biblioteki Miejskiej uległy poprawie. Oddział dla Dzieci został przeniesiony do nowego pomieszczenia na piętrze GOK. W opuszczonym przez oddział pomieszczeniu na parterze zorganizowano czytelnię. Powierzchnia pomieszczeń bibliotecznych wzrosła do 240m². W skład jej wchodzą: wypożyczalnia dla dorosłych, czytelnia, oddział dla dzieci oraz magazyn.

30 czerwca 1999 r. uchwałą Rady Miejskiej jest powołanie Miejskiej Biblioteki Publicznej jako samodzielnej jednostki budżetowej, merytorycznie podlegającej Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej m. st., W-wy której dyrektorem powołanym w drodze konkursu zostaje Pani Anna Belka. Biblioteka posiada swój statut i budżet. 12 kwietnia 2000 r. zostaje zawarte porozumienie w sprawie powierzenia Miejskiej Bibliotece Publicznej w Garwolinie pełnienia funkcji Powiatowej biblioteki Publicznej dla Powiatu garwolińskiego. Zwiększa się zakres działalności Miejskiej Biblioteki. Zadania Powiatowej Biblioteki Publicznej są realizowane przez instruktora specjalnie w tym celu zatrudnionego oraz przez pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej, którym rozszerzył się zakres obowiązków o zadania związane z opieką nad Powiatową Biblioteką Publiczną Za trud wkładany w upowszechnianiu książki i czytelnictwa Miejska Biblioteka Publiczna w Garwolinie była wielokrotnie nagradzana za wybitne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury i rozwoju czytelnictwa.

     Korzenie Biblioteki Publicznej Gminy Kozienice sięgają lat dwudziestych XX wieku. W 1921 roku kozienickie inteligentki działające w Kole Polek utworzyły bezpłatną bibliotekę dla wszystkich. Zebrane wśród mieszkańców książki oraz fundusze dały początek pierwszej w powiecie biblioteki publicznej. Pierwsza biblioteka publiczna (1921) mieściła się u zbiegu dzisiejszych ulic J. Kochanowskiego i Warszawskiej w wieży budynku nazywanego „Pod Giewontem”. Pierwsze zbiory pochodziły z darów prywatnych, a funkcje bibliotekarek pełniły społecznie owe światłe kobiety m. in. M. Radzikowa i M. Bezowa. Już po kilku latach działalności biblioteką zainteresowano Sejmik Powiatowy i w 1926 r. stała się biblioteką sejmikową, a więc powiatową i mieściła się w budynkach pałacu. Podczas okupacji hitlerowskiej biblioteka „zeszła do podziemia”, by odrodzić się ponownie w 1945 r. jako Powiatowa Biblioteka Publiczna. Największy zasięg biblioteka miała w 1954 r. gdy na 312 miejscowości w powiecie kozienickim zarejestrowano 301 bibliotek, filii i punktów bibliotecznych. Po likwidacji powiatów w 1975 r. instytucja utraciła status biblioteki powiatowej, świadczyła usługi wyłącznie na rzecz mieszkańców miasta i gminy Kozienice. Taki stan trwał do 2001 r., od tego czasu znowu pełni funkcję biblioteki powiatowej, obejmując nadzorem merytorycznym wszystkie publiczne biblioteki samorządowe w powiecie. Podobny nadzór nad biblioteką pełni Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego w Warszawie.

     Biblioteka przetrwała do naszych czasów systematycznie się rozwijając, dzięki wybitnym jej dyrektorom: Pawłowi Klimczukowi, Władysławowi Sabatowskiemu, Marianowi Grzybowskiemu i Janinie Kuśmierczyk.

    Obecnie siedziba Biblioteki mieści się w zabytkowym modernistycznym budynku z 1923 roku, Biblioteka posiada filię w Kozienicach przy ul. M. Kopernika, nowoczesną bibliotekę multimedialną – Mediatekę oraz 6 filii wiejskich.

   W zbiorach znajdują się książki ze wszystkich wymienionych kozienickich bibliotek, a po stemplach bibliotecznych można prześledzić historię instytucji. Wszystkie placówki otwarte są codziennie od poniedziałku do piątku, a w mieście dodatkowo w sobotę. Zbiory to ponad 84 tysięcy książek, 1263 audiobooków, 709 płyt DVD z filmami. Prowadzimy prenumeratę 44 tytułów czasopism, które również wypożyczamy do domu.

   Wszystkie zbiory są w pełni opracowane w programie bibliotecznym KOHA, a katalogi są dostępne on-line przez naszą stronę internetową. Każdy czytelnik może uzyskać zdalny (z komputera) dostęp do swojego konta, złożyć zamówienie na książkę lub sprawdzić jaki jest termin zwrotu. Czytelnicy posiadają karty biblioteczne, które upoważniają do wypożyczania w każdej placówce filialnej na terenie gminy. W 2015 r. zanotowaliśmy 5.927 stałych czytelników. Wszystkie nasze placówki odwiedza ponad 350 osób dziennie.

   Biblioteka jest nowoczesną instytucją kultury, w rankingu bibliotek organizowanym przez Instytut Książki i dziennik Rzeczpospolita uzyskała w 2013 r. tytuł najlepszej biblioteki na Mazowszu i dwunastej w kraju.

   Miejska Biblioteka Publiczna im. Henryka Sienkiewicza w Płońsku jest ogólnodostępną instytucją upowszechniania kultury podległą Samorządowi Miasta Płońska. Działa na rzecz społeczności lokalnej w celu zaspokajania jej potrzeb czytelniczych, edukacyjnych, informacyjnych i kulturalnych.
    Miejska Biblioteka Publiczna w Płońsku działa nieprzerwanie od 1947 roku, chociaż udokumentowane korzenie czytelnicze w mieście sięgają już końca XIX wieku, kiedy to tworzono prywatne księgarnie, czytelnie ludowe i biblioteki szkolne. Płońska Biblioteka Publiczna w czasie swojej prawie 70 -letniej historii przechodziła różne przeobrażenia statutowe związane z przemianami administracyjnymi i ustrojowymi państwa.  Pełniąc funkcje głównej książnicy powiatu płońskiego, wspierała edukację, popularyzowała wiedzę oraz była dobrze  prowadzonym ośrodkiem instrukcyjno-metodycznym  dla bibliotek niższego szczebla.
    Szczególny rozkwit Miejskiej Biblioteki Publicznej w Płońsku nastąpił po 1999 roku, kiedy to staraniem władz miasta, instytucja  otrzymała nową siedzibę przy ulicy Północnej 15 B. Dobre warunki lokalowe,  nowoczesne urządzenia technologiczne, wzrastające nakłady na zakupy nowości wydawniczych oraz  kreatywna kadra przyczyniają się do tego, że Miejska Biblioteka Publiczna w Płońsku jest  przyjaznym “miejscem czytania i miejscem działania”.
        Biblioteka obsługuje średnio  rocznie ok. 6 tys. stałych czytelników, którzy mogą bezpłatnie korzystać z  wartościowych i uniwersalnych zbiorów liczących 72 tys. woluminów.  Materiały biblioteczne są  stale uzupełniane i elektronicznie opracowywane. Zbiory Biblioteki to:
    •     uniwersalny i największy w regionie księgozbiór literatury pięknej, naukowej i popularnonaukowej dla dzieci, młodzieży i dorosłych,
    •    encyklopedie, leksykony, słowniki, albumy ze wszystkich dziedzin wiedzy,
    •    bogaty zbiór powieści w językach obcych: angielskim i niemieckim oraz rosyjskim,
    •    42 tytuły prenumerowanych czasopism krajowych, w tym prasa lokalna,
    •    księgozbiór regionalny i wybrane dokumenty życia społecznego miasta, powiatu płońskiego i północnego Mazowsza,
    •    zbiory specjalne, dokumenty elektroniczne,
    •    kolekcje własne: “białe kruki”, cymelia, reprinty.
       
        Miejska Biblioteka Publiczna jest miejscem przyjaznym i otwartym na potrzeby swoich czytelników. Stale się rozwija, wprowadzając nowe standardy obsługi interesantów, należą do nich:
    •    wypożyczanie zbiorów na “zewnątrz”, udostępnianie na miejscu i wypożyczenia międzybiblioteczne,
    •    katalogi o-line, komputerowe bazy danych,
    •    doradztwo i pomoc w zakresie doboru literatury i tworzenia bibliografii,
    •    udzielanie informacji rzeczowych, katalogowych, tekstowych i bibliotecznych,
    •    stanowiska komputerowe z bezpłatnym dostępem do Internetu ( PIAP, IKONK@),
    •    usługi kserograficzne, skanowanie i laminowanie dokumentów,
    •    warsztaty edukacyjne i lekcje biblioteczne.
      Płońska książnica oprócz tradycyjnej funkcji informacyjnej, przyczynia się do promocji kultury i wiedzy w środowisku lokalnym. Jest organizatorem cyklicznych i kameralnych imprez zapewniających mieszkańcom Płońska kontakt ze znanymi osobistościami kultury polskiej. Do najbardziej oryginalnych projektów realizowanych przez MBP należą systematycznie organizowane od 2000 roku cykle pn:  Płońska  Biesiada Artystyczna, Płoński Salonik Literacki, wystawy plastyczne i warsztaty edukacyjne.
     Wśród wielu znakomitych  gości płońska publiczność miała okazję poznać takich gości jak : Wanda Chotomska, Maria Wiernikowska, Marek Kotański, Jadwiga Barańska, Jerzy Antczak, Krzysztof Kolberger, Marian Opania, Stanisław Górka, Wojciech Machnicki,  Zygmunt Broniarek, Dorota Gellner, Anna Onichimowska, Emilian Kamiński, Justyna Sieńczyłło, Stanisława Celińska, Barbara Rybałtowska, Teresa Lipowska, Czerwony Tulipan, Ernest Bryll, Marek Orzechowski, Maria Pakulnis, Wojciech Cejrowski , Władysław Bartoszewski, Anna Seniuk,   Szymon Hołownia,  Marzanna Graff – Oszczepalińska, Aleksander Mikołajczak, Ewa Kania, Jarosław Kret, Artur Barciś, ks. Adam Boniecki,  Dorota Stalińska, Piotr Machalica, Marek Zając, Olgierd Łukaszewicz.
        Miejska Biblioteka Publiczna w Płońsku jest aktywnym partnerem działań lokalnych, które służą utrwalaniu więzi społecznych. Dzięki współpracy z instytucjami oświatowymi, kulturalnymi, sportowymi, organizacjami pozarządowymi, bankami oraz mediami  lokalnymi,  Biblioteka zrealizowała  lub uczestniczyła w wielu  wiele interesujących projektach. Mają one duże znaczenie w działaniach na rzecz promocji miasta oraz utrwalaniu historii regionalnej. Do najważniejszych należą:

    •    udział w projekcie “Płońsk – Stolicą kulturalną Mazowsza “(2005 r.),
    •    otwarcie Sienkiewiczowskiego Szlaku Turystycznego w Płońsku (2006 r.),
    •    współorganizacja wszystkich edycji “Międzynarodowych Dni ks. M. K. Sarbiewskiego “Chrześcijańskiego Horacego z Mazowsza””  (od 2005 r.),
    •    udział w kontaktach międzynarodowych z miastami bliźniaczymi, nawiązanych przez Samorząd Miasta Płońska ( od 2002 r.),
    •    współorganizacja wielu imprez plenerowych dla mieszkańców miasta, np.: Festyn z Książką, Piknik z Atrakcjami, Miasto Dzieciom: MAMA – TATA – JA”, POSTAW NA RODZINĘ” i in.,
    •    organizacja projektu “Kultura na Bank” oraz wystawy fotograficznej “W 80 zdjęć dookoła świata” - czyli urokliwe miejsce w obiektywach podróżujących płońszczan (2009 r.),
    •    współorganizacja koncertów w hołdzie zmarłym, powszechnie szanowanym płońszczanom Płońskie Zaduszki Muzyczne “Pamięć za serce” ze Szkołą Muzyki i Tańca “NUTKA”
    (od 2006 r.).
     
     Miejska Biblioteka Publiczna im. H. Sienkiewicza w Płońsku została dwukrotnie laureatem I miejsca w konkursie “Z kartek szelestem” w kategorii  “Najlepsze inicjatywy popularyzujące czytelnictwo i kulturę”, organizowanym przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie dla bibliotek publicznych Warszawy i województwa mazowieckiego (2005, 2007).

                                                                    “Biblioteka jest wielka przez swą gościnność
                                                                      a nie przez swe rozmiary”
                                                                                                                 (Rabindranath Tagore)
    KALENDARIUM MBP:

    1947 r. maj - otwarcie Biblioteki Powiatowej w Płońsku w lokalu przy ul. Płockiej 2 - pierwszej placówki bibliotecznej typu publicznego w historii miasta ( na mocy Dekretu z dnia 17.04. 1946 roku o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi, który powierzał państwu obowiązek zakładania i utrzymywania bibliotek). Kierowniczką została płońszczanka, pani Józefa Chyczewska .

    Pierwsza partia książek pochodziła z darów i wynosiła 500 woluminów. Była to głównie klasyka polska i obca przechowywana przez płońskie rodziny w dramatycznym okresie II wojny światowej. Późniejsze systematyczne zakupy wartościowego księgozbioru dokonywane ze środków państwowych, szybko pozwoliły Bibliotece stać się znaczącą placówką popularyzującą czytelnictwo i wspierającą dynamiczny rozwój oświaty w mieście i powiecie płońskim. Wkrótce przystąpiono do organizacji sieci bibliotek gminnych i punktów bibliotecznych w terenie. Jako pierwsze w powiecie płońskim działały biblioteki gminne wraz z punktami bibliotecznymi w Dzierzążni, Gralewie, Jońcu i Nowym Mieście. Z czasem niektóre punkty przerodziły się w biblioteki.

    1949r. grudzień - utworzenie w Płońsku drugiej Biblioteki . Była to Miejska Biblioteka Publiczna z siedzibą przy Placu Armii Czerwonej 1 (obecnie Plac 15 Sierpnia 1; kierowniczką placówki została pani Jadwiga Morawska. Projekt funkcjonowania dwóch Bibliotek w mieście nie przetrwał jednak zbyt długo. Przedsięwzięcie to okazało się mało ekonomiczne. Dlatego też w:

    1957 r. - połączenie placówek i powołanie instytucji pod nazwą Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna. Jej kierowniczką została pani Józefa Chyczewska, dotychczasowa kierowniczka Biblioteki Powiatowej. Przydzielenie dodatkowych etatów, spowodowało, że Biblioteka mogła lepiej spełniać swoje statutowe funkcje. Nadzór merytoryczny nad Biblioteką pełniła Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Warszawie.

    1968 r. - przeniesienie siedziby do czteroizbowego lokalu po Powiatowej i Miejskiej Radzie Narodowej przy ul. Płockiej 19 w Płońsku (do zabytkowego budynku poklasztornego Karmelitów Trzewiczkowych).

    1973 r. - dyrektorem placówki został pan Tadeusz Banaszewski. Nowy dyrektor przejął bogatą w księgozbiór i prężnie działającą placówkę.

    1975 r. – kolejna zmiana i reorganizacja Biblioteki, która przyjmuje nazwę na Miejsko – Gminną Bibliotekę Publiczną ( na mocy Ustawy z dnia 28.05. 1975 roku o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa likwidującej powiaty i wprowadzającej nowy podział administracyjny kraju). Nadzór merytoryczny nad bibliotekami w terenie przejęła Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Ciechanowie.

    M-GBP w Płońsku prowadziła instruktaż, narady, szkolenia i doskonalenie zawodowe dla kadry bibliotek gminnych. Biblioteka, obok pełnienia swoich zadań merytorycznych, żywo uczestniczyła w życiu kulturalnym Płońska. Organizowano szereg imprez o charakterze kulturalnym i literackim: spotkania autorskie, spotkania z ludźmi kultury i nauki, odczyty i prelekcje, dyskusje nad książką, konkursy literackie.

    W związku z rozszerzaniem się granic miasta i powstaniem nowych osiedli mieszkaniowych, zaistniała potrzeba utworzenia filii bibliotecznej. Na początku 1975 r. otwarto Filię nr 1, tzw. „Bloki” przy ul. Zacisze 8. W 1981 r. została ona przeniesiona z powyższego lokalu do bloku przy ul. Kopernika 44 (obecnie ul. ks. R. Jaworskiego 10). Lokal był co prawda większy, ale znajdował się w piwnicy.

    1977 r. - nadanie Bibliotece w Płońsku imienia Henryka Sienkiewicza, wybitnego pisarza, pierwszego polskiego laureata nagrody Nobla w dziedzinie literatury, który przez pewien czas związany był z Płońskiem. W latach 1865 – 1866 przebywał na dworze rodziny Wejherów w pobliskim Poświętnem jako nauczyciel domowy.

    Otwarcie Oddziału dla Dzieci i Młodzieży, a w 1978r. urządzenie stylowej Czytelni Książek i Prasy - po otrzymaniu przez M-GBP dodatkowych pomieszczeń sąsiadujących z dotychczasowymi. Starania te przyczyniły się do znacznego rozkwitu księgozbioru i poprawy warunków obsługi czytelników.

    1986 r. - dyrektorem Biblioteki została pani Barbara Jóźwiak pracująca w tejże instytucji od 1963 roku. Wkrótce otwarto w Płońsku dwie nowe filie. W 1986r. Filia nr 2 otrzymała lokum przy ul. Płockiej 50 (w siedzibie Miejskiego Domu Kultury), a w 1987r. rozpoczęła działalność Filia nr 3 przy ul. Zacisze 8 .Atrakcją tej placówki pn: Chatka Puchatka był księgozbiór skierowany głównie do młodego czytelnika oraz zbiory specjalne, takie jak: płyty, kasety magnetofonowe.

    Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym wprowadziła zasadniczą zmianę w strukturze Biblioteki. Biblioteki gminne stały się samodzielnymi jednostkami prowadzonymi przez gminy, a Biblioteka przestała sprawować nad nimi (jedna miejsko – gminna, siedem gminnych i dziewiętnaście filii) nadzór instrukcyjno – merytoryczny.

    1990r. - Biblioteka Publiczna w Płońsku przekształca się w Miejską Biblioteką Publiczną. Przemiany ustrojowo-ekonomiczne w kraju po 1989r. spowodowały, iż instytucje kultury – w tym biblioteki - przeszły pod opiekę samorządu terytorialnego. Zmiana ta w perspektywie czasu przyniosła znacznie poważniejsze konsekwencje.

    Na mocy Uchwały nr XI/80/92 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 21.XII. 1992 r. w sprawie utworzenia Miejskiego Centrum Kultury i Sportu w Płońsku ( MCKiS) w 1 stycznia 1993 r. Biblioteka Publiczna wchodzi w skład MCKiS, przestając istnieć jako samodzielna jednostka organizacyjna. Nową strukturę tworzyły połączone instytucje: Miejska Biblioteka Publiczna, Miejski Dom Kultury i Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. W okresie od 1.01.1993 r. do 8.03.1993 r.  funkcję dyrektora pełniła pani Bożena Grzyb ( dotychczasowa dyrektor MDK), natomiast od 9.03.1993r w wyniku rozpisanego konkursu dyrektorem MCKiS został pan Wiesław Cieplik. Biblioteka od tej chwili miała jedynie tzw. koordynatora, którym została st. bibliotekarz pani Bogusława Marczak. Zmniejszono liczbę etatów (z 13 zostało tylko 6).

    Rok 1994 przyniósł likwidację Filii nr 2 i nr 3. W związku z wcześniejszym oddzieleniem się gminy Płońsk od miasta, zdecydowano utworzyć Gminną Bibliotekę Publiczną z ¼ majątku Biblioteki Miejskiej. Z liczącego wówczas 88.000 woluminów księgozbioru, 22.000 przekazano Gminie Płońsk. Był to księgozbiór obu likwidowanych Filii oraz 7.167 woluminów z pozostałych działów, tj. Wypożyczalni dla Dorosłych, Oddziału dla Dzieci i Filii nr 1. Przekazano również czwartą część sprzętu bibliotecznego ( regały, stoły, krzesła, szafy, maszyny do pisania).

    1997 r. - Płońska Biblioteka obchodziła 50 lat swojego istnienia. Dla uczczenia jubileuszu Biblioteki ogłoszono konkurs na ex libris. Z nadesłanych prac jury wybrało projekt płońskiego artysty plastyka p. Józefa Wilhelma Nowaka, który stał się od tej pory znakiem firmowym Biblioteki .

    Ciągle powiększający się księgozbiór, z trudem mieszczący się w skromnych pomieszczeniach Biblioteki, wymagał większego lokalu. Potrzebę znalezienia nowego lokum dla Biblioteki dostrzegły władze miasta, które postanowiły przeznaczyć na ten cel lokal w nowo budowanym bloku komunalnym. Budowę rozpoczęto wczesną wiosną 1998 roku.

    1998r. - stanowisko dyrektora MCK objęła w drodze konkursu pani Danuta Kucińska. Istniejące w Bibliotece stanowisko koordynatora zamieniono na kierownika. Została nim pani Bogusława Marczak.

    Ustawa z dnia 24.07. 1998 roku o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa wprowadziła nowy podział administracyjny kraju. Płońsk znalazł się w województwie mazowieckim, a Biblioteka wróciła pod nadzór merytoryczny Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego.

    1999 r., luty - przeprowadzka do nowego lokalu o łącznej powierzchni prawie 400 m2 mieszczącego się przy ul. Północnej 15B. Nowa , funkcjonalna i estetyczna siedziba znacznie poprawiła dotychczasowy wizerunek biblioteki publicznej w mieście. Nowoczesne wyposażenie wszystkich wypożyczalni, pierwsze komputery i coraz większe środki na zakupu nowości wydawniczych – podniosły standardy obsługi czytelników. Biblioteka dysponuje: Wypożyczalnią dla Dorosłych, Oddziałem dla Dzieci i Młodzieży z kącikiem czytelnianym oraz Czytelnią z kawiarenką internetową.

    1999r., listopad – jedyna Filia Biblioteczna zmienia siedzibę, zajmując lokal przy ul. Płockiej 19 ( po remoncie kapitalnym wcześniejszego lokum biblioteki głównej).

    2001r., wrzesień – zajęcie III miejsca i nagroda dla p. Bożeny Kaliściak w Konkursie "Wakacje z książką" organizowanym w ramach akcji promocji czytelnictwa w Polsce pod nazwą "Najpiękniejsze strony świata". Konkurs zorganizowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundację Dobro Lokalne .

    2001r.,grudzień - Wyróżnienie dla Biblioteki Publicznej w Płońsku w ogólnopolskim Konkursie Fundacji IDEE na najciekawsze inicjatywy, akcje podejmowane przez lokalne Biblioteki na rzecz krzewienia czytelnictwa w ramach prowadzonej przez Ministerstwo Kultury Kampanii promocji czytelnictwa za Płońskie Forum Dziecięcych Inicjatyw Pokojowych i bogaty w pomysły Festyn z książką .

    1 stycznia 2002r. – Miejska Biblioteka Publiczna im. H. Sienkiewicza w Płońsku ponownie uzyskuje samodzielność jako instytucja kultury, finansowana ze środków Samorządu Miasta Płońska ( mocą Uchwały Nr XL/80/2001 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 20 grudnia 2001 roku w sprawie podziału Miejskiego Centrum Kultury Płońsku i utworzenia wyodrębnionej jednostki organizacyjnej - Miejskiej Biblioteki Publicznej im. H. Sienkiewicza w Płońsku). Na stanowisko dyrektora powołano panią Bożenę Kaliściak, pracującą w płońskiej Bibliotece od 1993 r.

    2005r., grudzień - przyznanie I miejsca dla MBP w Płońsku w konkursie Z kartek szelestem w kategorii pn: Najciekawsze Inicjatywy Promujące Czytelnictwo w Województwie Mazowieckim oraz dwóch II miejsc w kategorii Czytelnik Rekordzista Mazowsza - organizowanym przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie. Nagrody te były uhonorowaniem wieloletniej aktywności kulturalnej Biblioteki w życiu społecznym miasta i regionu Płońska. Szczególnym powodzeniem cieszą się autorskie projekty kameralnych wieczorów artystyczno – literacko ; są to cykle pn: BIESIADA ARTYSTYCZNA, SALONIK LITERACKI, PASJE NASZYCH CZYTELNIKÓW .

    2006 r., czerwiec - Wyjazd studyjny płońskich bibliotekarzy do Holandii - na zaproszenie dyrektora Biblioteki Publicznej miasta Winschoten.

    2006r. ,listopad - otwarcie TURYSTYCZNEGO SZLAKU SIENKIEWICZOWSKIEGO w Płońsku - projektu realizowanego przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. H. Sienkiewicza , Towarzystwo Miłośników Ziemi Płońskiej, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie Oddział POŚWIĘTNE w Płońsku.

    2007r. maj - obchody 60.lecia istnienia Miejskiej Biblioteki Publicznej ; uroczysty koncert galowy z udziałem bibliotekarzy, władz samorządowych Miasta Płońska, czytelników oraz partnerów i przyjaciół Biblioteki.

    2007r., grudzień - zajęcie I miejsca w konkursie pn: " Z KARTEK SZELESTEM - EDYCJA 2007" - w kategorii NAJCIEKAWSZE INICJATYWY PROMUJĄCE CZYTELNICTWO - organizowanym przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie dla bibliotek Warszawy i woj. mazowieckiego.

    2008 r., maj - odznaczenie na wniosek Dyrektora Biblioteki podczas uroczystości z okazji Święta Bibliotekarzy i Bibliotek oraz Dnia Kierbedziów organizowanego przez Bibliotekę Publiczną m. st. Warszawy Bibliotekę Główną Województwa Mazowieckiego,  honorową Odznaką "ZASŁUŻONY DLA KULTURY POLSKIEJ" przyznawaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego płońskich bibliotekarek: st. kustosza mgr Bogusławy Marczak oraz st. bibliotekarza  Bronisławy Gralewskiej.

    2009 r., maj  - odznaczenie na wniosek Dyrektora Biblioteki podczas uroczystości z okazji Święta Bibliotekarzy i Bibliotek oraz Dnia Kierbedziów organizowanego przez Bibliotekę Publiczną m. st. Warszawy Bibliotekę Główną Województwa Mazowieckiego,  honorową Odznaką "ZASŁUŻONY DLA KULTURY POLSKIEJ" przyznawaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego płońskiej bibliotekarki: st. kustosza mgr Bogumiły Iwanowskiej.

    2011 r., grudzień - zajęcie I miejsca i tytuł LAUREATA konkursu SAMORZĄDOWY LIDER ZARZĄDZANIA 2011 USŁUGI SPOŁECZNE w dziedzinie kultura w kategorii miasta małe i średnie - organizowanego przez Związek Miast Polskich za działania " Partnerstwo w kulturze i oświacie na przykładzie projektu "Płońskie Zaduszki Muzyczne PAMIĘĆ ZA SERCE" .

    2013 r., maj - udział MBP w wydaniu książki pt: "Misja Europa" napisanej przez uczniów szkół podstawowych miast bliźniaczych współpracujących z Płońskiem ( Antoing - Belgia, Crepy en Valoise - Francja, Zell Mosel - Niemcy, Płońsk - Polska); uroczysta premiera trójjęzycznej książki ( w jęz. polskim, francuskim i niemieckim) w belgijskim Antoing z udziałem inicjatorki Carole Bonnet, wszystkich młodych autorów oraz władz samorządowych zaprzyjaźnionych miast i partnerów. W projekcie uczestniczyli: koordynatorzy: Miejska Biblioteka Publiczna im. H. Sienkiewicza 2 w Płońsku i  Urząd Miejski w Płońsku oraz autorzy: uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 2 i uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 3 im. St. Wyspiańskiego w Płońsku.

    2013 r., listopad - uroczyste otwarcie KOLEKCJI KSIĄŻEK PRZEKAZANYCH PRZEZ  WŁADYSŁAWA BARTOSZEWSKIEGO  MIEJSKIEJ BIBLIOTECE PUBLICZNEJ W PŁOŃSKU  - z udziałem  Darczyńcy, bibliotekarzy,  czytelników, władz samorządowych Płońska oraz mediów lokalnych.

    2013 r., grudzień - ukazanie się 1 numeru internetowej gazety młodych "PłońMY", powstałej w wyniku warsztatów dziennikarskich realizowanych w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Płońsku z inicjatywy i przy współudziale z Fundacją Dom Kultury w Warszawie. W projekcie udział wzięli uczniowie płońskich szkół ponadgimnazjalnych: I Liceum Ogólnokształcącego im. H. Sienkiewicza, Zespołu Szkół Nr 1 im. St. Staszica oraz Zespołu Szkół Nr 2 im. L. Rutkowskiego.

    2014 r. - przystąpienie Miejskiej Biblioteki Publicznej im. H. Sienkiewicza w Płońsku do projektu realizowanego ze środków finansowych Biblioteki Narodowej  w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa:  Zakup nowości wydawniczych do bibliotek Priorytet 2 – Zakup nowości wydawniczych do bibliotek publicznych zgodnie z potrzebami partnerskich bibliotek szkolnych w: Szkole Podstawowej nr 2 w Płońsku, Gimnazjum nr 1 im. Papieża Jana Pawła II w Płońsku i Gimnazjum Publicznym im. B. Chrobrego w Płońsku.    

    2014 r., maj - wydanie publikacji pt: Ogólnopolski Konkurs Poetycki „O Laur Sarbiewskiego” – antologii wierszy nagrodzonych w dziesięciu pierwszych edycjach w latach 2015 – 2014 – przez Stowarzyszenie Academia Europaea Sarbieviana, Miejską Bibliotekę Publiczną im. H. Sienkiewicza w Płońsku i Miejskie Centrum Kultury w Płońsku. Publikacja z okazji organizacji 10 edycji Międzynarodowych Dni Ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego ”Chrześcijańskiego Horacego z Mazowsza” – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli europejskiego baroku – poety piszącego w języku łacińskim, urodzonego w Sarbiewie k/Płońska.

    2015 r., maj – Ukazanie się książki pt: „Maciej Kazimierz Sarbiewski SJ i jego twórczość. Studia i materiały” – publikacji dofinansowanej przez Miejską Bibliotekę Publiczna im. H. Sienkiewicza z okazji XI Międzynarodowych Dni ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego.

    2015 r., maj – przystąpienie do ogólnopolskiej akcji NOC BIBLIOTEK i zorganizowanie płońskiej edycji z udziałem aktorki – poetki p. Doroty Stalińskiej oraz  wernisażem malarstwa Krzysztofa T. Sowińskiego i fotografii Katarzyny Rólki.

    2015 r., lipiec – rozpoczęcie prac nad koncepcją budowy nowej siedziby Filii Bibliotecznej w ramach zespołu powołanego przez Burmistrza Płońska; spotkania robocze i wyjazdy studyjne do warszawskich bibliotek oraz  opracowanie wstępnych założeń.

    2015 r., listopad – zorganizowanie jubileuszowych 10 Płońskich Zaduszek Muzycznych „Pamięć za Serce” przez Miejską Bibliotekę Publiczną i Szkołę Muzyki i Tańca „Nutka”  w Miejskim Centrum Kultury w Płońsku przy współpracy ze szkołami i organizacjami społecznymi ze specjalnym udziałem gości: wybitnego aktora Olgierda Łukaszewicza i red. Marka Zająca.

    2015 r., grudzień - uhonorowanie pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej im. H. Sienkiewicza listami gratulacyjnymi z okazji obchodów 25.Lat Płońskiego Samorządu Terytorialnego  podczas Gali Samorządowej organizowanej przez Burmistrza Miasta Płońsk.

    2016 r., styczeń – uruchomienie elektronicznego udostępniania zbiorów przez Wypożyczalnię dla Dorosłych i Czytelnię Multimedialną; przygotowania do kolejnych etapów: maj – Filia Biblioteczna, lipiec – Oddział dla Dzieci i Młodzieży.

    2016 r., kwiecień – inauguracja cyklu „Płońskie Spotkania z Mistrzami” – projektu realizowanego przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. H. Sienkiewicza w siedzibie Miejskiego Centrum Kultury w ramach Płońskiego Budżetu Obywatelskiego 2016. Zadanie to jest jednym z pięciu zwycięskich projektów wyłonionych w ramach konsultacji społecznych przeprowadzonych przez Referat Promocji, Konsultacji i Inicjatyw Społecznych. Pierwsze spotkanie zorganizowano z prof. Szewachem Weissem – Honorowym Obywatelem Miasta Płońska, izraelskim politykiem i dyplomatą, byłym Ambasadorem Izraela w Polsce, wykładowcą akademickim i autorem licznych książek i publikacji.

    2016 r., maj – powierzenie Miejskiej Bibliotece Publicznej w Płońsku realizacji zadań biblioteki powiatowej na mocy Porozumienia zawartego pomiędzy Starostą Powiatu Płońskiego i Burmistrzem Miasta Płońsk z dnia 29.04. 2016 r. na okres od 1.05. do 31.12.2016 r.

18 maja zebrała się w Ostrołęce Rada Miejska na Nadzwyczajnym Uroczystym Posiedzeniu, zwołanym „dla uczczenia pamięci i wyrażenia Czci i Hołdu Pamięci Zmarłego Wodza Narodu, Wskrzesiciela Wolności Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego”. W przyjętej przez Radę Uchwalę Nr 20 w punkcie 2 zapisano: „Stworzyć w   Ostrołęce Miejską Bibliotekę Publiczną im. Marszałka Józefa Piłsudskiego i na ten cel przeznaczyć złotych 500 – z tem, że i nadal co roku w budżecie miejskim przeznaczana będzie odpowiednia kwota”.

Na podstawie ocalałych dokumentów - w tym głównie protokółów z posiedzeń Rady Miejskiej IV kadencji - ustalono, że Biblioteka Miejska w Ostrołęce rozpoczęła działalność dopiero jesienią 1936 r. (najprawdopodobniej między 24 października a 17 listopada). Pierwszą siedzibą Biblioteki był – jak donosił Przegląd Ostrołęcki (Nr 35 z 1936 r.) -„efektowny budynek przy ul. Kościuszki, opróżniony niedawno po przeniesieniu Urzędu Skarbowego” [obecnie w tym budynku mieści się Meditrans].  Pierwszym bibliotekarzem, pracującym społecznie był nauczyciel Mieczysław Wojciechowski, a od 1938 r. Bibliotekę prowadziła  p. Stefania Gretkowicz, już na płatnym ryczałcie. Zofia Niedziałkowska w monografii Ostrołęki wspomina, że  „była to dobrze zaopatrzona biblioteka”. Również z wystąpień radnych (m.in. Alojzego Fronczaka) podczas wystąpień na posiedzeniach Rady Miejskiej (IV kadencji) wynika, że była to bardzo pożyteczna instytucja. W dniu 15 lutego 1939 r. w uchwalonym budżecie miasta radni przyznali Bibliotece na rok 1939/1940 kwotę 1740 zł (wzrost o ponad 100%), uzasadniając swą decyzję: „za słuszne uważa się popieranie Biblioteki Miejskiej, z której wszyscy mają prawo korzystać i cały wysiłek w tym celu winien być skierowany”.

Jesienią 1939 r. księgozbiór Biblioteki wraz ze zbiorami innych bibliotek ostrołęckich hitlerowcy niemal doszczętnie zniszczyli (poprzez spalenie). Ocalałe nieliczne egzemplarze książek zasiliły punkt biblioteczny, prowadzony konspiracyjnie przez Stefana Gampfa. Pojedyncze, ocalałe z pożogi wojennej egzemplarze książek znajdują się w zbiorach MBP, w tym rękopis Księgi Cechu Rybackiego w Ostrołęce z XVII i XVIII wieku.

Już 18 sierpnia 1945 r. Zarząd Miejski w Ostrołęce podjął uchwałę, w której zapisał: „Doceniając znaczenie książki wśród społeczeństwa a zarazem chcąc podnieść ogólną oświatę i dać godziwą rozrywkę mieszkańcom miasta – Zarząd Miejski postanowił na nową zorganizować Miejską Bibliotekę Publiczną, zniszczoną w sposób barbarzyński przez Wandalów – niemców” [pisownia oryginalna]. W tym celu powołano Komitet Organizacyjny, do którego zaproszono przedstawicieli różnych organizacji, partii i środowisk, a na jego czele stanęli starosta Władysław Pstrągowski i burmistrz Antoni Boguniecki. Wkrótce ruszyła wielka akcja zbierania książek dla Biblioteki. Głównymi darczyńcami książek byli mieszkańcy Ostrołęki.  Miejska Biblioteka Publiczna wznowiła swoją działalność w 1946 r. Mieściła się w Ratuszu Ostrołęckim (na parterze), a jej pierwszym powojennym kierownikiem została Regina Załęgowska.

Biblioteka dysponowała skromnym księgozbiorem (dwie szafy). W 1948 r. władze miasta podjęły decyzję, mającą na celu wzbogacenie zbiorów książkowych i polepszenie sytuacji lokalowej Biblioteki. Okazją do powyższych działań był Dekret z 17 kwietnia 1946 r. o bibliotekach, który nakładał na władze miejskie i gminne obowiązek zakładania i utrzymywania bibliotek, a ponadto gwarantował pomoc ze strony Ministerstwa Oświaty. Dla spraw proceduralnych Biblioteka  została ponownie  otwarta we wrześniu 1948 r.; otrzymała 1612 egz. Książek z Ministerstwa Oświaty, nowy lokal i zwiększony budżet. W tym samym czasie rozpoczęły się starania o powołanie Biblioteki Powiatowej w Ostrołęce i sieci bibliotek gminnych w powiecie ostrołęckim, które rozpoczęły swoją działalność w maju 1949 r. Obie Biblioteki Miejska i Powiatowa zostały zlokalizowane w drewnianym budynku przy ul. Kościuszki 13 [obecnie w tym miejscu znajduje się nowy budynek Prokuratury].

W 1954 r. obie Biblioteki połączono w jedną instytucję o nazwie: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna, która z kolei w 1975 r. otrzymała status WojewódB2zkiej Biblioteki Publicznej. W październiku 1980 r. odbyła się uroczystość nadania Bibliotece imienia Wiktora Gomulickiego – poety, prozaika, bibliofila, urodzonego w Ostrołęce. W styczniu 1999 r. - w wyniku kolejnej reformy administracyjnej kraju - Biblioteka wróciła do pierwotnej nazwy i do pierwotnego właściciela tj. Miasta Ostrołęki.  Dwa lata później - na mocy podpisanej umowy między Prezydentem Miasta a Starostą Ostrołęckim – Bibliotece powierzono również zadania Biblioteki Powiatowej dla powiatu ostrołęckiego ziemskiego.

Historia Biblioteki znaczona jest licznymi sukcesami ale także latami zmagań i problemów. Była i jest bardzo ważnym ośrodkiem w życiu kulturalnym Ostrołęki i regionu, będąc organizatorem i inicjatorem licznych form, mających na celu upowszechnianie książki i czytelnictwa wśród lokalnego społeczeństwa.

Za swoMedal Bibliotheca Magna Perennisqueją działalność kulturalną i osiągane wyniki w upowszechnianiu czytelnictwa została wyróżniona: Odznaką „Za zasługi dla województwa ostrołęckiego” (1980 r.), złotą odznaką „Za zasługi dla Miasta Ostrołęki” (1997 r.) i najwyższym wyróżnieniem dla polskich bibliotek Medalem „Bibliotheca Magna Perennisque” (1999 r.), a także wielokrotnie nagrodami i dyplomami m.in. Ministra Kultury, Wojewody Warszawskiego (przed 1975 r.), Wojewody Ostrołęckiego, Prezydenta Miasta Ostrołęki, Starosty Ostrołęckiego. W 2006 r. Biblioteka otrzymała prestiżowa Nagrodę im. Kierbedziów w kategorii upowszechniania wiedzy o regionie.

Największymi i najistotniejszymi przeciwnościami Biblioteki były do roku 1996 lokale. Pracowała w bardzo trudnych a niejednokrotnie tragicznych warunkach.  Były to lokale zbyt małe, często niedogrzane, zagrzybione. W swej powojennej historii Biblioteka przeżyła 9 przeprowadzek, nie licząc przeprowadzek magazynów i poszczególnych agend bibliotecznych.

Podstawowe zadania Biblioteki  od początku jej istnienia realizowane są w trzech kierunkach: edukacyjnym, informacyjnym i kulturalnym.

W programach działalności kulturalnej Biblioteka proponuje głównie formy związane z książką, służące promocji bibliotek i czytelnictwa w lokalnym środowisku. Są to m.in. konkursy, spotkania z pisarzami, sesje literackie, wieczory baśni, wystawy, kiermasze książek.

O działalności kulturalnej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostrołęce w pierwszych latach jej istnienia (1936 –1939) niewiele wiemy, gdyż nie zachowały się z pożogi wojennej  odpowiednie dokumenty. Natomiast pierwszą wielką akcją czytelniczą organizowaną w powojennej Ostrołęce była akcja, podjęta przez władze miasta 18 sierpnia 1945 r. na rzecz wznowienia działalności Biblioteki, „zniszczonej w sposób barbarzyński przez wandalów – Niemców”. Największe rozmiary akcja przybrała w majowych Dniach Oświaty 1946 r. Były zbiórki uliczne książek w dniu 1 i 3 maja, pochód z transparentami i „propaganda na rzecz akcji bibliotecznej z odpowiednimi przemówieniami” i  publiczna akademia w dniu 3 Maja. Zebrane wówczas dary książkowe  mieszkańców Ostrołęki umożliwiły wznowienie działalności Miejskiej  Biblioteki. Przez pierwsze dziesięć powojennych lat praca Biblioteki skupiała się głównie na gromadzeniu i udostępnianiu książek mieszkańcom oraz „podniesieniu ogólnej oświaty” wśród dorosłych.

Dopiero pod koniec lat pięćdziesiątych  Ostrołęcka Książnica zaczęła przygotowywać bogatsze oferty kulturalne, których celem było upowszechnianie książki i czytelnictwa. Najpopularniejszymi formami były wystawy, konkursy i spotkania z pisarzami i ciekawymi ludźmi.

Najbardziej popularnym konkursem w tamtych latach był Ogólnopolski Konkurs Czytelniczy „Złoty kłos dla twórcy, srebrny dla czytelników”, organizowany przez redakcję „Dziennika Ludowego” (od 1963 r. do końca lat 70.). W ramach Konkursu odbywały się spotkania z pisarzami, dyskusje nad książkami, festyny czytelnicze. Czytelnicy pisali recenzje o książkach. Ostrołęcka Biblioteka zdobywała przez wiele lat główne nagrody za upowszechnianie Konkursu w środowisku. Od początku lat 60. Biblioteka zorganizowała ok. 550 konkursów czytelniczych, literackich i recytatorskich.

Konkurs „Złoty kłos...” był inspiracją narodzin wielkiego festynu ph. „Niedziela na Wsi”, organizowanego przez ówczesną Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Ostrołęce. Pierwsze „Niedziele na Wsi” odbyły się w 1969 r. w Pasiekach, Troszynie, Czerwinie, Myszyńcu, Piskach i w Olszewie  - Borkach. Były to całodzienne ogromne imprezy z udziałem pisarzy, aktorów i innych ciekawych ludzi, urozmaicane zgaduj – zgadulami, występami artystycznymi, konkursami zręcznościowymi, kiermaszami książek, wystawami, filmami, zabawami ludowymi itd. Na „Niedzielach” gościli m.in. pisarze: Eugeniusz Paukszta, Wojciech Żukrowski, Jerzy Krzysztoń, Maria Szypowska, Cezary Chlebowski, Saturnina Wadecka. Spośród aktorów udział wzięli m.in.: Katarzyna Łaniewska, Roman Kłosowski, Hanka Bielicka, Stefan Friedman. W części artystycznej występowali artyści z Warszawy i miejscowe zespoły artystyczne.  Z pomysłu ostrołęckich bibliotekarzy, organizowania festynów na wsi,  skorzystali inni bibliotekarze w województwie warszawskim, a także w kraju.

Dużą popularnością cieszyły się w Ostrołęce  „Niedziele Literackie”, organizowane od 1962 r. Odbywały się one początkowo w kawiarni „Na Skarpie” i w kawiarni PTTK. Rocznie odbywało się około 10 – 12 spotkań z pisarzami i dziennikarzami. Bywali u nas m.in. Leszek Prorok, Krystyna Pająk, Danuta Bieńkowska, Halina Snopkiewicz,  Barbara Nawrocka, Stefan Majchrowski, Olgierd Budrewicz, Monika Warneńska, Jan Dobraczyński, Andrzej Szczypiorski, Aleksander Minkowski, Irena Dziedzic, Wojciech Siemion, Krystyna Nepomucka, Magdalena Samozwaniec, Zofia Niedziałkowska, Jadwiga Chętnikowa i wielu, wielu innych.

W 1974 r. przy współpracy z Oddziałem Warszawskim Związku Literatów Polskich odbyły się I Kurpiowskie Dni Literatury, duża impreza literacka, która przetrwała do 1989 r., a następnie została wznowiona w 1996 r. pod nową nazwą „Spotkania Literackie na Kurpiach”. Corocznie w marcu przybywało do Ostrołęki ok. 40 – 50 pisarzy, którzy spotykali się z czytelnikami w mieście i w regionie. Wśród pisarzy goszczących na Kurpiowskich Dniach Literatury można wymienić m.in. Lesława Bartelskiego, Jana Zygmunta Jakubowskiego, Juliusza Gomulickiego, Halinę Auderską, Danutę Bieńkowską, Stanisława Dobrowolskiego, Zdzisława Liberę, Pawła Hertza, Stefana Lichańskiego, Wojciecha Natansona, Barbarę Wachowicz, Aleksandra Małachowskiego, Ernesta Brylla, Hannę Ożogowską, Jana Dobraczyńskiego... . W imprezie uczestniczyli co roku również ostrołęccy literaci, zrzeszeni w Klubie Literackim „Narew” oraz pisarze wywodzący się z Ostrołęki, jak Leszek Bakuła, Mieczysław Czychowski, Kazimierz Sopuch.  Od 2010 r. w miejsce Spotkań Literackich na Kurpiach organizowany jest Festiwal Literacki im. Edwarda Kupiszewskiego Kupiszewiada.

Miejska Biblioteka Publiczna w Nowym Dworze Maz. powołana została na podstawie Dekretu o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi z dn. 17. 04. 1946 r., Miejska Rada Narodowa w Nowym Dworze Maz. uchwałą Nr 62 z dn. 30 sierpnia 1948 r. powołała w mieście bibliotekę publiczną, przydzielając jej lokal przy ul. Warszawskiej 3. Podjęto się też dostarczenia odpowiedniego sprzętu, wyszukania kandydata oraz opłacenia kosztów jego udziału w kursie bibliotekarskim. Otwarcie MBP nastąpiło w dniu 16 stycznia 1949 r.

Z chwilą utworzenia powiatu w 1952 r. zaistniała potrzeba zorganizowania biblioteki powiatowej. Przez 6 następnych lat działały w mieście równolegle dwie biblioteki: Biblioteka Miejska i Biblioteka Powiatowa. W roku 1958 nastąpiło połączenie tych placówek i powstała Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna. Po zmianach administracyjnych wprowadzonych w 1975 r. i zniesieniu powiatu nowodworskiego biblioteka zmieniła znów nazwę na Miejską Bibliotekę Publiczną. Od momentu powstania Biblioteka borykała się z poważnymi trudnościami lokalowymi. Pierwszą siedzibę PiMBP znalazła w budynku przy ul. Warszawskiej 3. W 1962 r. przeniesiono ją do ciemnego, źle ogrzewanego baraku przy ul. Słowackiego. Na początku 1963 r. - kolejna przeprowadzka - do budynku przy ul. W. Staala 20. Było to wyjątkowo nieodpowiednie usytuowanie: na peryferiach miasta, w ponurej i rzadko odwiedzanej dzielnicy. Lokal nie spełniał standardów bibliotecznych (stary, zniszczony, pozbawiony kanalizacji). Sytuacja ta w znacznym stopniu paraliżowała pracę Biblioteki.

Dopiero w grudniu 1971 r. decyzją Prezydium MRN przydzielono na jej potrzeby pomieszczenia po byłym Urzędzie Pocztowo-Telekomunikacyjnym przy ul. Paderewskiego 22 o łącznej pow. 150 m2. Nowa lokalizacja (Biblioteka pracuje tu do dziś) przy głównej ulicy wpłynęła korzystnie na dostęp czytelników do zbiorów bibliotecznych.

- 1990 r. MBP przeszła pod opiekę samorządu. Otworzyło to nowy okres jej działalności. W latach 1990-1992 powstałydwie filie biblioteczne, których siedzibyusytuowano w centralnych punktach dzielnic. Również Oddział dla Dzieci otrzymał nowe pomieszczenia
- Dogodny dla mieszkańców dostęp do bibliotek, rekordowe zakupy nowości w latach 1992-1994 (17 tys. książek) oraz fachowa obsługa biblioteczna spowodowały iż MBP stała się jedną z najlepiej pracujących bibliotek w województwie wysuwając się w latach 1993-2013 na czołowe miejsce zarówno pod względem liczby czytelników na 100 mieszkańców jak też wypożyczonych książek (dane na podst. corocznych analiz działalności bibliotek sporządzanych przez Bibliotekę Publiczną m.st. Warszawy).
- Szeroki zakres działalności kulturalno-oświatowej w latach 70-tych i 80-tych ubiegłego stulecia n.in. wystawy, kiermasze, koncerty, spotkania autorskie, wycieczki do biblioteki, konkursy, zgaduj-zgadule, zajęcia plastyczne, warsztaty literackie wiązał się ze ścisłą współpracą z Miejskim Ośrodkiem Kultury, który finansował znaczną część imprez.
- W lipcu 1992 r. MBP wpisana została do Rejestru Instytucji Kultury otrzymując tym samym osobowość prawną.

- Od 1 stycznia 2013 roku na mocy porozumienia pomiędzy Powiatem Nowodworskim a Gminą Miastem Nowy Dwór Maz. MBP  zaczęła realizować zadania biblioteki powiatowej i przyjęła nazwę Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Dworze Maz.

Od 2013 r. nasza Biblioteka posiada logo, które składa się z sygnetu nawiązującego do otwartej książki, skrótu MiPBP oraz pełnej nazwy. Kolorystyka nawiązuje do barw kojarzących się z papierem drukarskim (szarość) oraz logiem miasta Nowy Dwór Maz. (kolory czerwony i niebieski).

Zasłużeni bibliotekarze MBP

   - Teresa Dziuba - pracownik Biblioteki w latach 1953-1995, w latach 1996-2002 kierownik punktu bibliotecznego przy TPD
   -  Zofia Januszewska - 1957-1995, od 1963 r. dyrektor Biblioteki
   -  Jadwiga Gruca - 1961-1999, od 1980 kierownik Filii nr 2

Zakończenie

MiPBP stara się tak programować swoją działalność, by być placówką uznawaną, efektywną, sprawdzoną i nowoczesną. Stara się wyjść do czytelnika z doskonale zaopatrzonym księgozbiorem, nowoczesnym zapleczem technicznym i wykwalifikowanymi pracownikami (w latach 1995-2003 ośmiu pracowników ukończyło studia wyższe).
W roku 1997 zapoczątkowano komputeryzację placówek. Obecnie wszystkie procesy biblioteczne są zautomatyzowane. W Bibliotece działa komputerowy system biblioteczny Mateusz.

Katalogi są widoczne w Internecie na naszej stronie www jak i również na stronie Mazowieckiego Systemu Informacji Bibliotecznej, z którym Biblioteka ściśle współpracuje.

Wszystkie nasze placówki posiadają Czytelnie Internetowe  w sumie  21 stanowisk  komputerowych  dla czytelników

Od 2002 r. działalność MiPBP wspiera Koło Przyjaciół Biblioteki.

Księgozbiór Biblioteki liczy
   - książki                   103 500 wol.
   - audiobooki            500  tytułów

W 2013 roku:
    z Biblioteki skorzystało 6225 osób (22,81% mieszkańców)
    udostępniono  118 tys. książek i audiobooków

Księgozbiór Biblioteki jest sukcesywnie uzupełniany o zakupy nowości wydawniczych jak i dary od czytelników i instytucji. W ostatnich latach przybywa po około 3 tys. książek rocznie.

Pruszkowska książnica powstała na fali przemian obyczajowych i społecznych, wyrosłej z idei pozytywizmu, jaka ogarnęła Królestwo Polskie na przełomie XIX i XX wieku. Na terenie całego zaboru rosyjskiego powstawały wtedy licznie bezpłatne wypożyczalnie powszechne, oparte głównie na domowych księgozbiorach, zakładane przez bibliofilów, właścicieli majątków ziemskich, przemysłowców.

Na podobnym gruncie została też powołana do życia w 1903 roku i pruszkowska Biblioteka. Założona dzieki inicjatywie doktora Rafała Radziwiłowicza oraz ofiarności wielu przemysłowców i obywateli Pruszkowa ( doktora Wolframa, Piotra i Henryka Hoserów, Stanisława Majewskiego, Józefa Troetzera i in.), już na samym wstępie swojej działalności natrafiła na trudności administracyjne ze strony władz carskich.
Zalegalizowania idei podjął się Antoni hrabia Potulicki, ówczesny „spiritus movens” rozlicznych lokalnych inicjatyw, rejestrując ją pod nazwą “ Biblioteka dla Robotników Cegielni hr. Antoniego Potulickiego”.Pod tym szyldem biblioteka funkcjonowała do 1909 roku, a następnie jako własność Wiesławy Majewskiej. Nad działalnością biblioteki czuwał Zarząd, powołany przez Towarzystwo Biblioteki i Czytelni.
I wojna światowa spowodowała ogromne spustoszenie w księgozbiorze. Malały też możliwości finansowe Biblioteki. W tych warunkach, Zarząd Biblioteki podjął decyzję o przekazaniu jej Miastu. 20 stycznia 1924 roku odbyła się uroczystość otwarcia ( w dotychczasowym lokalu) Biblioteki
i Czytelni Miejskiej im. H. Sienkiewicza w Pruszkowie.
Przez pierwsze dwa lata Biblioteką zarządzał Magistrat przy pomocy specjalnie powołanej komisji, w skład której wchodzili : burmistrz Miasta – Józef Cichecki, ławnik Magistratu – Daniel Goldberg, Maria Wolframowa – jedna z załozycielek, radny Wienczysław Rzeczycki, aptekarz Józef Bielawski
i Prezes Dozoru Szkolnego – Wojciech Radomski.

Stabilizacja sytuacji Biblioteki odbiła się korzystnie na jej działalności. Zwiększyła się frekwencja i wzrosła liczba woluminów. Stan ten utrzymał się do 19 lutego 1941 roku, kiedy to okupacyjne władze niemieckie zamknęły lokal. Mimo groźby represji, Biblioteka nie zaprzestaje działalności. Przy pomocy miejscowej drużyny harcerskiej, w pełnej konspiracji, dalej prowadzi wypożyczanie książek.

Po wyzwoleniu Pruszkowa, Bibliotekę uruchomiono ponownie 9 kwietnia 1945 roku. Rozpoczyna się nowy okres w dziejach funkcjonowania Biblioteki. Dynamicznie rozwijające się miasto, stały wzrost liczby mieszkańców – pociągnął za sobą rozwój sieci bibliotecznej. Rośnie liczba czytelników, woluminów, przybywają więc nowe filie.
W 1953 roku powstaje Filia Nr 1 w dzielnicy Żbików, w 1955 – Filia Nr 2,z przeznaczeniem dla dzieci i młodzieży. W roku 1963 kolejna dzielnica otrzymuje swoją filię – Nr 3, natomiast w 1973 roku , władze miasta otwierają największą do tej pory placówkę – Wypożyczalnię i Czytelnię w centrum miasta. W następnych latach Biblioteka wzbogaciła się o trzy kolejne filie:
w 1975 roku Filię Nr 5, przy ulicy Kraszewskiego, w 1981 roku – Filię Nr 6
na Osiedlu im. Staszica, oraz w 1986 roku – Filię Nr 7, w dzielnicy Ostoja.

W 2005 roku nasza Biblioteka przejmuje majątek dawnej Powiatowej Biblioteki Pedagogicznej, tworząc na jego podstawie Filię nr 8 na Osiedlu Staszica.

Filia ta, zachowując profil pedagogiczny księgozbioru, rozszerzyła swoją ofertę jednak o pozostałe dziedziny wiedzy oraz literaturę piękną dla dorosłych, stając się ogólnodostępną biblioteką środowiskową. I taki jest stan obecny.

Dziś, Książnica Pruszkowska im. H. Sienkiewicza  to Wypożyczalnia dla dorosłych i młodzieży starszej oraz Czytelnia Naukowa przy ulicy Kraszewskiego 13, a także 8 autonomicznych filii ( w tym trzy przeznaczone wyłącznie dla dzieci) w każdej niemal dzielnicy Miasta.

To, profesjonalny, merytorycznie przygotowany personel bibliotekarzy opiekujący się 151. 273 woluminami zebranego księgozbioru, obsługujący 10.699 stałych czytelników i wypożyczający im blisko 200 tysięcy woluminów rocznie. Pruszkowska biblioteka należy do największych bibliotek na terenie województwa mazowieckiego.
Od września 2002 roku, na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Zarządem Miasta i Zarządem Powiatu Pruszkowskiego, przyjęła na siebie dodatkowe obowiązki. Odtąd Książnica Pruszkowska,  jako powiatowa i miejska biblioteka publiczna sprawuje nadzór merytoryczny i opiekę metodyczną nad siecią bibliotek powiatu pruszkowskiego.