prof. dr hab. Teresa Chynczewska-Hennel jest historykiem epoki nowożytnej, prezes Stowarzyszenia Polsko-Nepalskiego. Jest wiceprezesem zarządu polskiego PEN Clubu. Autorka wielu książek, artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz audycji radiowych.

Pasjonatka podróży – ulubione kraje Nepal, Ukraina i Włochy.

„Dziennik nepalski” to opis historii, kultury i obyczajów Nepalu.

Renata Kozerska zaprasza na autorskie spotkanie

27 stycznia 2025r godz. 18.30 

Biblioteka Publiczna ul. Koszykowa 26/28

Sala Konferencyjna gmachu im. St. Kierbedziów

wstęp wolny

Jak właściwie jest ze współczesnym polskim kinem, dobrze? Parafrazując Skrybę z „Asteriksa i Obeliksa” należałoby pewnie odpowiedzieć: „Nie ma tak, że dobrze albo niedobrze”. Z jednej strony rodzime filmy wciąż bywają doceniane na festiwalach i lądują na oscarowych shortlistach, a z drugiej nadszarpnęły zaufanie widowni, która odpływa z kin do streamingu, a także krytyki zarzucającej twórcom schematyczność i brak skłonności od eksperymentowania. Skąd biorą się te problemy i jak sobie z nimi poradzić? W czym, niezależnie od bolączek, tkwi siła polskiego kina i gdzie upatrywać szans na rozwój jego potencjału? Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć w towarzystwie znakomitych gości – dyrektorki artystycznej FPFF w Gdyni Joanny Łapińskiej oraz pisarza i dziennikarza Krzysztofa Vargi. Rozmowę poprowadzi krytyk filmowy Piotr Czerkawski.

Wydarzenie odbędzie się 24 stycznia 2025 r. o godzinie 18.00 w sali im. Stanisławów Kierbedziów.

Historia magistra vitae est – Historia jest nauczycielką (mistrzynią) życia – mówi stare przysłowie. Bez wiedzy o naszej przeszłości nie sposób zrozumieć kim jesteśmy. Dotyczy to jednostek, społeczności lokalnych, regionów, narodów, państw a nawet całych kultur lub cywilizacji. Bez znajomości dziejów, nie sposób nadać sensu tak teraźniejszości jak i przyszłości, ani odnaleźć własnej tożsamości. Ponadto, dawne wydarzenia, nawet jeśli nie wywołały bezpośrednio skutków odczuwalnych przez obecne pokolenia, mają nieraz analogiczny przebieg do tych, które dzieją się teraz lub nastąpią. Dzięki ich rozważaniu z pewnością łatwiej uniknąć błędów poprzedników i rozwiązywać lepiej bieżące problemy.

Chcemy zaprosić wszystkich chętnych do przyjrzenia się jednej kwestii, która miała dalekosiężne skutki w dziejach nie tylko polskiego narodu, lecz także narodów ościennych, mianowicie kwestii czynników, które doprowadziły do pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej, w tym polityki ówczesnych mocarstw europejskich. Zapraszamy więc na spotkanie z p. prof. dr hab. Dorotą Dukwicz z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, która omówi temat Co miało decydujący wpływ na decyzję o pierwszym rozbiorze Polski? Spory wewnętrzne i słabość państwa czy dążenie do jego zniszczenia przez siły zewnętrzne? – Próba odpowiedzi w oparciu o najnowsze badania.

Oprócz prelekcji, będzie także część dyskusyjna, w której uczestnicy będą mogli zadawać pytania. Ponadto, będzie możliwość zakupu książki autorstwa prof. D. Dukwicz, Na drodze do pierwszego rozbioru : Rosja i Prusy wobec Rzeczypospolitej w latach 1768-1771, Warszawa : Instytut Historii PAN, 2022.

Wydarzenie odbędzie się 23 stycznia 2025 r. o godzinie 18.00 w sali im. Stanisławów Kierbedziów.

Zapraszamy!

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na Noworoczny Koncert Kameralny w środę 22.01.2025 r. o godz. 18:00. Wystąpi dla nas Shoven Quartet w składzie: Wojciech Sojka (skrzypce), Olivia Bujnowicz (skrzypce),Wiktoria Błaszczak (altówka), Wojciech Bafeltowski (wiolonczela).

Shoven Quartet, założony w 2019 roku, to jeden z najbardziej obiecujących młodych kwartetów smyczkowych w Polsce. Od początku działalności artystycznej miał okazję rozwijać się i współpracować z wybitnymi muzykami i zespołami, takimi jak: Marcin Markowicz, Bastarda Trio, Marcin Masecki, Daniel Stabrawa, Łukasz Chrzęszczyk, Konstantin Heidrich, Volodia Mykytka, Andriy Viytovych, Sebastian Aleksandrowicz. Kwartet jest laureatem wielu nagród w międzynarodowych konkursach. Do ostatnich osiągnięć zespołu należą m.in.: IV nagroda oraz dwie nagrody specjalne w III Międzynarodowym Konkursie Muzyki Polskiej w Rzeszowie (2023), I nagroda w Beethoven International Music Competition (2023), I nagroda w Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej KraCamera (2021). Zespół został również laureatem konkursu na rezydencję zespołu kameralnego w ramach V Edycji Festiwalu Szczecin Classic (2023).

W ciągu pięciu lat swojej działalności Shoven Quartet gościł na prestiżowych krajowych festiwalach muzycznych, wśród których można wymienić: „Warszawską Jesień”,

Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej (2024), Festiwal Księżnej Daisy (2024), Festiwal Wieczory w Arsenale im. Jana Staniendy (2024), Festiwal „Strefa Ciszy” (2023), Festiwal „Trzy-Czte-Ry” (2023), 26. Letni Festiwal Muzyczny w Płocku (2024), Festiwal „Tych Mniej Znanych” (2022).

Zespół wykonuje zarówno utwory muzyki dawnej, klasycznej, romantycznej, jak i współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem kompozytorów polskich. Ponadto regularnie współpracuje przy nagraniach ścieżek dźwiękowych do polskich premier filmowych. Najnowszą produkcją z udziałem Shoven Quartet jest “Wrooklyn Zoo”, wyreżyserowane przez Krzysztofa Skoniecznego, z muzyką skomponowaną przez Kubę Więcka.

Zapraszamy do sali konferencyjnej w gmachu im. St. Kierbedziów

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, ul. Koszykowa 26/28.

Zapraszamy na promocję książki zatytułowanej „Relacje między ruchami narodowym i ludowym w latach 1893-1970”. Na pracę składa się trzynaście artykułów opisujących różne aspekty funkcjonowania dwóch czołowych polskich dwudziestowiecznych środowisk politycznych. Wydawcami publikacji są Instytut Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza w Warszawie, Towarzystwo Edukacyjno-Naukowe Ośrodek Myśli Politycznej w Krakowie oraz Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy.

Spotkanie odbędzie się 17 stycznia 2025 r. o godz. 18 w Bibliotece Publicznej m. st. Warszawy przy ul. Koszykowej 26/28 w sali konferencyjnej w gmachu im. Stanisławów Kierbedziów.

Zapraszamy na spotkanie z Tristanem Koreckim- tłumaczem i poetą, autorem książki "Liber translatorium albo sumariusz poezyjno-historyjalny"- antologii przekładów poezji i tekstów dramatycznych od czasów starożytnych po współczesne. Wydarzenie odbędzie się 14.01.2025r. o godz. 18:00 w Sali Konferencyjnej w Gmachu im. St. Kierbedziów. 

Język jest tworem żywym, który podlega naturalnym ewolucyjnym zmianom; w czasach, których przyszło nam dożyć, częstokroć oznacza to zmiany regresywne: prymitywizację, przejawy kulturowej sklerozy i samowydziedziczenia. To zapewne pierwsza tego rodzaju fala uderzeniowa w dziejach (nie tylko polskiej) mowy, choć na przestrzeni historii polszczyzny można by dostrzec quasi-destrukcyjne trendy w pewnych koślawościach gramatycznych wynikłych ze zbytniej zależności konstrukcyjnej od łaciny albo w przesyceniu języka makaronizmami – w jego barokowych przejawach. Z wielowiekowej już perspektywy konstatuje się występowanie tych zjawisk, ale i fakt, że per saldo raczej polszczyznę ubogaciły niźli zniszczyły, a w każdym razie nie zaszkodziły jej zanadto.

Nawet jednak przy braku czasowego dystansu wolno jest sądzić, że dokonujące się dzisiaj na naszych oczach okaleczanie języka (znowu: gwałtowny i intensywny ten proces dotyczy i polszczyzny, i różnych innych języków kręgu euroamerykańskiego), ociosywanie go w jakiś ultrautylitarny kadłub (mimo pozorów bujnego krzewienia się słownictwa i frazeologii „technologicznej” i merkantylnej, które jednak przybiera na rodzimym podwórku wymiar karykaturalny, jako – zasadniczo – nędznawe odwzorowywanie anglojęzycznych pierwowzorów), nie ma precedensu; a jeśli nie przeciwstawić się tej zawierusze, która znęciła i porwała już co najmniej jedno pokolenie, generacjom kolejnym zagraża istna kulturowa zatrata. Problem jednak w tym, że niewielu widać chętnych do stawienia nawałnicy oporu, przy nazbyt wielu – łykających „idące nowe”, wręcz zachłystujących się nim. Ta batalia, której sam nie chcę, w której wir czuję się wtrącony bez pytania o zdanie, wydaje się – niestety – z góry przegrana. Co to oznacza dla przyszłości (uderzmy w wyższy ton) narodu – jeśli definiować go w kategoriach kulturowej tożsamości, której język jest nośnikiem i wyrazem? Czy nie grozi mu (nam) ostatecznie zamiana w zbiór zatomizowanych społeczności; w lepszym razie – w społeczeństwo, w gorszym – strybalizowanie?

Natrętne klecenie leksykalnych czy frazowych nowotworów wynika z braku językowego wysmakowania, oczytania, wyczucia pulsu, melodii i harmonii rodzimej mowy, braku językowej ogłady, oczytania; stąd masa „odkryć” słów od dawna w polszczyźnie zadomowionych i nadawanie im nowych funkcji i znaczeń – w sposób pozaświadomy i zarazem najprostszy, przez kalkowanie z angielszczyzny (inne języki, przez wieki tu współobecne – łacina, francuski, poniekąd niemiecki – stały się nagle zapoznane, a jeśli przywołuje się ich odłamki, to jakże często w postaci zdegenerowanej, w karykaturze). Gorzej, dużo gorzej, że ten syndrom Wielkiego Zapomnienia objął również etatową kadrę akademicką, osobliwie tak zwanych humanistów. Jak wielu z nich nie potrafi dzisiaj operować polszczyzną na poziomie wcale elementarnym – w piśmie przede wszystkim, ale i w mowie – wie aż nadto dobrze ten, komu w ciągu ostatnich trzydziestu kilku lat przypadło w udziale utrzymywanie się z przekładania różnorodnych wypowiedzi różnych polskojęzycznych autorów na języki obce. Z jednej strony – powszechna, epidemiczna wręcz dysgrafia i dysortografia, uporczywe a postępujące stylistyczne i formalne kalectwo; z drugiej – zachwaszczanie języka, a tym samym dyskursu, „mądrą”, bo modną terminologią oraz formami wyrazowymi. Jeżeli czynią tak ci, którzy powinni stanowić fundament, probierz, punkt odniesienia, arbitrażowy ośrodek – to zatraca się, i to w bezprecedensowo szybkim tempie, wszelka miara; cóż z tego może kiedyś pozostać? (Jest przecież wśród użytkowników języka wiele jeszcze pozytywnych wyjątków, lecz zarysowująca się tendencja jest nader wyraźna i powinna budzić najwyższe zaniepokojenie; rzecz m.in. w tym, że niekoniecznie budzi).

Dwa dobitne przykłady, nierównorzędne, lecz sprowadzalne do wspólnego mianownika. Oto tutaj, w poczesnej tej Bibliotece, dialoguję przed ilomaś tygodniami z wielce sympatycznym i nader kompetentnym, wyrobionym pracownikiem czytelni; szukam jakiegoś tytułu, który okazuje się akurat niedostępny. „Cóż, trudna rada” – powiadam. „O! Używa pan ciekawego języka” – słyszę. „Nikt właściwie tak już nie mówi…”. I dotyczy to wszak odwiedzających ten przybytek gości: studentów, naukowców, piszących… Mimo wszystko tego rodzaju sytuacje wprawiają mnie w pewne osłupienie; czy doprawdy to, co było arcynaturalne jeszcze dla kogoś, kto kształtował się i dojrzewał w latach 80., a więc bardzo, bardzo niedawno, stało się omal z dnia na dzień czymś „nie z tego świata”? Obcym, obco brzmiącym, poniekąd dziwacznym nawet? Rzecz druga: Antoni Libera, autor skądinąd interesujący i z dorobkiem, postanawia pewnego dnia – zupełnie nie wiedzieć czemu – „uprzystępnić” (komu? czemu??) Odprawę posłów greckich, pióra jednego z ojców-założycieli polszczyzny. Czy dlatego, że taki teraz trend? Że Anglosasom trzeba „uprzystępniać” Shakespeare’a, iżby cokolwiek zrozumieli? Ale cóż jest takiego niezrozumiałego, dla jako tako wyrobionego dzisiejszego rodzimego odbiorcy, w Kochanowskim, że ktoś – podobno nie byle kto – wpada na pomysł zmasakrowania tego tekstu, bo przecież ta „uwspółcześniająca adaptacja” nie jest niczym innym, jak artystyczną i literacką porażką, kompromitacją nie tylko jej autora, ale i wszelkich instytucji, które się w to poronione przedsięwzięcie jakże skwapliwie zaangażowały? Czyż nagle, po kilkudziesięciu latach od chwili, gdy ślęczeliśmy jako licealiści nad tym m.in. przekazem; gdy miałem sposobność na zajęciach w szkole teatralnej słuchać, jak podaje fragmenty tego tekstu (wszystko jedno, czy jest on najwybitniejszym z dzieł czarnoleskiego mistrza, i czy cechuje się wielkim scenicznym dynamizmem) śp. Wojciech Siemion i co ma o nim

do powiedzenia – czyż aż tak nagle przestał być ów tekstowy przekaz komunikatywny? Do tego stopnia, że „wymaga” pilnego przetransponowania na jakąś osobliwą, prostacką, odzierającą go z kontekstu literacko-kulturowego, w którym powstał i z całego językowego piękna, rzekomo lekkostrawną papkę?

Wszystkich poszukujących czegoś odmiennego w tradycji literackiej – odrzucających traktowanie poezji (bo poezją właśnie zajmę się tego wieczoru) jako jeszcze jeden szybki komunikat, bodziec, który ma złudnie zamigotać i dać się przetworzyć i zapomnieć w ciągu sekund, jak miriady migających obrazków i szybkostrawnych, prostych, „zerojedynkowych” tekstów w smartfonie; wszystkich, którzy lubią zadać sobie trud obcowania ze sztuką słowa, pragną doszukiwać się językowych i treściowych wspaniałości, odnajdywać autentyzm dzieł; którzy chcą wejść w czas spowolniony i smakować dzieła dawniejsze i nowsze – oryginały takie, jakimi są, a przekłady takie, jak gdyby stworzył je dany poeta, gdyby zdarzyło mu się pisać w innym języku – serdecznie zapraszam na spotkanie autorskie ze mną. Usłyszą Państwo i będą mogli się rozsmakować w przekładach z angielskiego, łaciny i niemieckiego oraz na angielski; od rzymskiej starożytności aż po naszą współczesność, poprzez średniowiecze, renesans, barok oraz stulecia XVIII i XIX.

dr Michał Pieńkowski - Główny Filmograf w FINA/ ekspert z dziedziny kina przedwojennego, wykładowca, prelegent.

Julian Tuwim to nie tylko wspaniały poeta liryczny, lecz także niezrównany satyryk i jeden z najwspanialszych twórców kabaretowych w historii. W latach międzywojennych pisał dziesiątki piosenek, skeczy i monologów.

Renata Kozerska zaprasza na autorskie spotkanie

13 stycznia 2025r godz. 18.30 

Biblioteka Publiczna ul. Koszykowa 26/28

Sala Konferencyjna gmachu im. St. Kierbedziów

wstęp wolny

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego we współpracy z Instytutem Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN zapraszają na spotkanie z cyklu „Dialogi kultur” – debatę pod tytułem:

Palestyna–Izrael: wojna z widokiem na pokój?

8 stycznia 2025, godz. 18.00, Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, sala konferencyjna w gmachu im. St. Kierbedziów (ul. Koszykowa 26/28, Warszawa)

Paneliści:

Konstanty Gebert – dziennikarz, wykładowca akademicki, jeden z architektów odrodzenia życia żydowskiego w Polsce, autor 12 książek i kilku tysięcy artykułów prasowych, wieloletni publicysta „Gazety Wyborczej” (do 2022 roku), obecnie współpracuje z „Kulturą Liberalną” i „Polityką”, prowadzi pierwszy polskojęzyczny podcast o Izraelu „Ziemia zbyt obiecana”, w 2023 roku opublikował książkę Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela.

Michał Moch – dr hab., prof. IKŚiO PAN, kierownik Zakładu Cywilizacji Islamu, arabista, badacz islamu i chrześcijaństwa w świecie arabskim, a także, szerzej mówiąc, współczesnych zjawisk religijnych i narodowościowych w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej oraz kultury popularnej, szczególnie muzyki popularnej w krajach arabskich, autor książki Nacjonalizm i tożsamość palestyńska między polityką, religią i kulturą popularną (2019).

Dyskusję poprowadzi red. Agnieszka Zagner („Polityka”).

Agnieszka Zagner – dziennikarka „Polityki” od 1999 r., najpierw w dziale politycznym, a od 2008 r. w serwisie POLITYKA.PL, gdzie odpowiada m.in. za sekcję międzynarodową; w przeszłości współpracowniczka „Słowa Żydowskiego” (Dos Jidisze Wort), a także komentatorka spraw bliskowschodnich w radiu TOK FM.

Wydarzenie będzie transmitowane online: dostępne na kanale YouTube i www Biblioteki.

Zapraszamy!

Uchwałą Senatu Rzeczypospolitej Polskiej rok 2024 został ustanowiony Rokiem Czesława Miłosza. Twórcy aktu prawnego w uzasadnieniu tej uchwały określili poetę jako jednego z najważniejszych twórców literatury światowej XX wieku, reprezentującego jak nikt inny dziedzictwo narodów, których udziałem było doświadczenie dwóch totalitaryzmów i zmaganie się z ich skutkami. Dzisiaj zatem dzieła Miłosza stają się znowu nie tylko aktualne, lecz także potrzebne.

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego rozumie tę ideę i niniejszą publikacją zawierającą wybór wierszy Czesława Miłosza, ilustrowaną pracami Jana Lebensteina włącza się w obchody jubileuszu tego niepowtarzalnego pisarza. Jest to bibliofilski tom dużego formatu, pięknie zaprojektowany przez Janusza Górskiego, specjalistę od eleganckich i wytwornych albumów, niegubiącego przy tym z pola widzenia funkcji użytecznej książki, która służy do czytania.

Obaj twórcy spotkali się już w edycjach książkowych. Lebenstein wykonał litografie do powieści Miłosza „Dolina Issy”, zilustrował też Księgę Psalmów, Księgę Hioba i Apokalipsę w tłumaczeniu poety. Poznali się też osobiście, w Nowym Jorku na początku lat 60. XX wieku i zaprzyjaźnili. Miłosz zadedykował Lebensteinowi wiersz „Rodowód”. Malarz twierdził zaś, że lubi przebywać w otoczeniu pisarzy (przyjaźnił się bardzo blisko z Mironem Białoszewskim oraz z Aleksandrem Watem i do ich wierszy wykonał ilustracje). Obaj tworzyli na emigracji i odnieśli wielki sukces, co w Polsce oznaczało wykluczenie z oficjalnego obiegu kultury.

Czesław Miłosz kochał życie, czemu niejednokrotnie dawał wyraz w poezji, ale odzwierciedlały się w niej także mroczne epizody. Jan Lebenstein, z pochodzenia Żyd, nosił w sobie traumę wojenną, która odżywała w jego pracach. W jego twórczości dominują przedziwne, wrzecionowate figury, jak zmory przybyłe z zaświatów, by dręczyć ludzi. Erotyka, u Miłosza pełna namiętności, u Lebensteina łączy się z Thanatosem, niesie ból i cierpienie. I choć różnią się w artystycznych wyborach i podążają innymi ścieżkami, podobna jest temperatura emocji i pasji, sięgająca górnych rejestrów. I w tym, i w pozostałych wyborach serii „Wiersze/Obrazy”, nie chodzi o zestawienie podobnych twórców, lecz ma powstać zderzenie, które wykrzesa iskry czegoś nowego, mocnego i świeżego.

Wydawnictwo Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy – Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego


Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego

Wydanie współfinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego

Senat RP ustanowił rok 2024 Rokiem Witolda Gombrowicza. Z tej okazji Biblioteka zrealizowała w grudniu nagranie wideo fragmentu Ferdydurke. Do udziału w nagraniu zaprosiliśmy wspaniałego Stefana Friedmanna, który wcielił się w rolę profesora Bladaczki - nauczyciela języka polskiego. W role uczniów wcielili się Pracownicy Biblioteki na Koszykowej.

„Uznając zasługi autora Ferdydurke w kształtowaniu polskiej literatury, języka, niezależności intelektualnej i kulturowej otwartości, Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia – w sto dwudziestą rocznicę urodzin pisarza – rok 2024 rokiem Witolda Gombrowicza” – podkreślono. „Witold Gombrowicz należy dziś nie tylko do najważniejszych twórców rodzimej literatury, ale pozostaje również jednym z czołowych inspiratorów współczesnej europejskiej myśli filozoficznej, społecznej i artystycznej. Jego dorobek od dziesięcioleci stanowi wizytówkę nowoczesnej polskiej kultury, jej uniwersalnego wymiaru i awangardowego potencjału” – tak zapisano w uzasadnieniu uchwały.

 fot. Paulina Niedzielska

Lekcja polskiego z Ferdydurke to jeden z najbardziej rozpoznawalnych fragmentów powieści Gombrowicza. Ukazuje groteskowo, w krzywym zwierciadle, system edukacji, który nie rozwijał uczniów, tylko miał wbijać ich w utarte schematy. Uczniowie mieli bezmyślnie powtarzać, że twórczość Słowackiego ich zachwyca, podczas gdy Nikogo nie interesowało, czy chłopcy rozumieją poezję Słowackiego. Pozbawieni samodzielnego myślenia nauczyciele mieli wychowywać uczniów takich, jak oni sami.

Projekt finansuje miasto stołeczne Warszawa.