Chiny-USA: globalna rywalizacja i współpraca supermocarstw

USA i Chiny to dwa globalne mocarstwa, które dysponują największą w świecie potęgą. Potwierdzają to dwa  podstawowe parametry. Udział USA w światowym produkcie (2018 rok) wyniósł – 23,8%, a Chin – 16%. Jeśli wziąć pod uwagę udział w  światowych wydatkach na zbrojenia, to USA notują 36% udziału, a Chiny – 14%. Również inne wskaźniki potwierdzają wysoki poziom koncentracji siły w tych dwóch mocarstwach.

Biorąc powyższe pod uwagę, można postawić tezę, że mamy do czynienia z wyłanianiem nowego dwubiegunowego układu sił w  stosunkach międzynarodowych. W związku z tym jako naturalne pojawiają się dwojakiego rodzaju pytania.

Po pierwsze, czy ta nowa dwubiegunowość przypomina tę znaną z historii zimnej wojny USA – ZSRR, która charakteryzowała się rywalizacją, przy minimalnym poziomie współpracy. Udzielenie odpowiedzi na to pytanie wymaga analizy stosunków między dotychczasowym mocarstwem hegemonicznym USA i mocarstwem aspirującym jakim są Chiny. Niezbędne jest także uwzględnienie kontekstu historycznego, cywilizacyjnego i ekonomicznego współzależności tymi dwoma mocarstwami.

Po drugie, w jaki sposób dwubiegunowość USA – Chiny oddziałuje na globalny system międzynarodowy (bezpieczeństwo międzynarodowe, gospodarka światowa). Również ważne jest pytanie o jej wpływ na stosunki Transatlantyckie, UE i na zachowania poszczególnych państw, które muszą wybierać między USA a Chinami.

Opracował: prof. Edward Haliżak